Sa Filipino, ang mga uri ng diin ay ang sumusunod: tuldik (mga marka na nagpapakita ng tamang bigkas), pahilis (nagtuturo ng diin sa huli ng salita), pataas (nagtuturo ng diin sa simula ng salita), baba (nagtuturo ng diin sa gitna ng salita), at tuldik na pangungusap (nagpapakita ng tono sa mga tanong o utos). Ang bawat uri ng diin at tuldik ay mahalaga sa wastong pagbibigkas at pag-unawa ng mga salita sa konteksto ng pangungusap.
Sa wikang Filipino, ang diin at tuldik ay mahalaga sa tamang pagbigkas ng mga salita. Halimbawa, ang salitang "bata" ay may diin sa unang pantig, samantalang ang "báta" (na may tuldik) ay nangangahulugang "child" at may ibang kahulugan. Ang tamang paggamit ng tuldik, tulad ng "báy" (na may tuldik sa 'a') na nangangahulugang "to pay," ay nagbabago rin ng kahulugan. Ang mga tuldik at diin ay nakakatulong upang maipahayag ng tama ang mensahe sa komunikasyon.
Ang ponemang may diin ay tumutukoy sa mga tunog na may partikular na pagsasaknong ng diin sa isang salita. Halimbawa, sa salitang "bata," ang diin ay nasa unang silabaryo, samantalang sa salitang "bata" (na nangangahulugang "bata" o "child") ay maaari namang may diin sa huli kung ito ay nangangahulugang "to wear." Ang mga halimbawa ng ponemang may diin ay makikita rin sa mga salitang "báhay" at "bahay," kung saan ang pagkakaiba ng diin ay nagdadala ng ibang kahulugan.
Ang diin o stress ay tumutukoy sa paraan ng pagbibigay-diin sa isang pantig sa isang salita, na nagiging batayan ng kahulugan nito. Sa Filipino, may mga salitang nagkakaiba ang kahulugan depende sa diin, tulad ng "bata" (young) at "bata" (to hit). Mahalaga ang tamang diin sa pagsasalita upang maiwasan ang hindi pagkakaintindihan. Ang tamang paggamit ng diin ay bahagi ng wastong pagbigkas at komunikasyon sa wikang Filipino.
ano ang panandang diin
?
Ang tambalang salita ay binubuo ng dalawang salitang nagtataglay ng iisang kahulugan o di-kaya ay magkatugma sa isa't isa. Halimbawa ng tambalang salita ay "bago-bago," "sariwa-sariwa," at "puti-puti." Ang mga tambalang salitang ito ay karaniwang ginagamit sa Filipino upang bigyang-diin ang kahalagahan o intensidad ng isang salita sa pangungusap.
bandala
Una ang akronim. Ang akronim ay pagbuo ng salita sa pamamagitan ng mga unang letra ng mga salita (hal. SCUBA mula sa Self-Contained Underwater Breathing Apparatus). Sumunod naman ang Arkayk na mga salitang umusbong nang kapanahunan ngunit hindi na ginagamit ngayon (hal. plaka, pluma at phonograph). Ikatlo naman ang Jargon na maihahalintulad natin sa "shop talk" o mga salitang ginagamit ng ispisikong propesyon (halimbawa sa mga doktor: hyperthyroidism, stethoscope, MRI o Magnetic Resonance Imaging). Mix-mix na lenggwahe naman ay ang paghahalo ng dalawang salita maaring ang isa ay Ingles at ang isa naman ay Filipino (hal. Chinoy mula sa Chinese at Pinoy). Eupimismo ay mga salitang ipinapalit sa mga salitang pangit sa panlasa o pandinig (hal. funeral parlor ay ginagawang slumber room). Ang salitang nanganganak ng salita ay ginagawa sa pamamagitan ng paglalagay ng panlapi sa salitang ugat o paguulit-ulit nito (hal. ganda - kagandahan,pagkaganda-ganda, pinaganda atbp). Panghuli ay ang paggamit ng numero, ang halimbawa nito ay 143 mula sa bilang ng bawat salita sa pangungusap na "I love you." Link: http://larabardon.blogspot.com/2008/12/paano-nga-ba-nabubuo-ang-mga-salita.html
mga salita na hindi na o bihira nang gamitin ngayon
ang pagpapantig ay paghatihati nang mga salita at ang pagbabaybay ay ang pag spelling ng mga salita
1.Malumay- binibigkas ito nang may diin sa ikalawang pantig mula sa huli at banyad na binibigkas sa huling pantig, Iro ay m=maaring magtapos sa patinig o katinig at hindi na tinutuldikan. Halimbawa: Bata (robe), Tubo (pipe), Ulap, Bote, kalawakan 2.Malumi- ito ay binibigkas tulad ng malumay, ANg kaibahan lamang ay may impit na tunog sa huli, nagtatapos sa patinig aat nilalagyan ng tuldik na paiwa (to the right) (') na itinatapat sa patinig ng huling pantig halimbawa: bata (with the ' on the letter a) Mabilis- tuloy-tuloy itong binibigkas, walang antala at diin hanggang sa huling pantig. Ito ay maaring magtapos sa patinig at katinig at nilalagyan ng tuldik na pahilis (to the left) (') Halimbawa: tanim ( with the pahilis on i) Maragsa- binibigkas nang tuloy-tuloy na may impit sa huling pantig. Ito ay nagtatapos sa patinig at mag tuldik na pakupya (^) halimbawa: Dugo ( ang pakupya at NASA o), Bansa (ang pakupya ay nasa A)
Narito ang limang halimbawa ng mga salitang ginagamitan ng diin: Búhay - upang ipakita ang kahalagahan ng buhay. Pások - kung ito ay tumutukoy sa pagpasok sa isang lugar. Tálon - kapag ito ay nangangahulugang tumalon nang mataas. Súlat - bilang pagtukoy sa pagkakasulat ng isang bagay. Káibigan - kung ito ay binibigyang-diin ang pag-uusap tungkol sa isang kaibigan. Ang diin ay nakakatulong upang maipahayag ang tamang kahulugan ng mga salita sa konteksto.