pito po iyon:
d.l.r,s,t b, o p k,g,h, m, n, ng,w, y
PAN PAM PANG
MAN MAM MANG
SIN SIM SING
SAN SAM SANG
Hal.
Pan+ dikdik pam + bayan pang + gabi
=Pandikdik =pambayan =panggabi
2. METATESIS - kapag ang salitang ugat ay nagsisilula sa /l/ o / y/ ay ginitlapian ng
(-in) ang /l/ o /y/ ng salitang ugat at ang /n/ ng gitlapi aynagkakapalit ng posisyon.
Hal.
-In + lipad = linipad = nilipad
- in + yaya = yinaya = niyaya
3. PAGKAKALTAS NG PONEMA -. Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.
Hal.
Takip + -an = takipan = takpan
Sara + -han= sarahan = sarhan
4. PAGLILIPAT- DIIN- may mga salitang nababago ng diin kapag nilapian.
Hal.
Basa + -hin = basahin
-ka + sama+ han = kasamahan
5. MAY ANGKOP - kung sa dalawang salitang magkasunod ang una'y nababawasan ng papungo o pakutad at kung minsa pay napapalitan ng isa o ilang titik sa loob bago napipisan sa dalawang salita sa isa na lamang.
Hal.
Wikain mo kamo
Hayaan mo hamo
Winika ko ikako
6. PAGPAPALIT NG PONEMA- kung ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba bukod sa kung nagkakaltas o nagsusudlong.Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang nilalapian ay karaniwang napapalitan ng ponemang /r/ kapag patinig ang huling ponema ng unlapi.
Hal.
D R
Ma + dapat = madapat marapat
Ma + dunong = madunong marunong
7. MAYSUDLONG o PAGDARAGDAG NG PONEMA - kung bukod sa may hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay sinusudlunagn o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. /-an/, -/han/,/ -in/, /-hin/,/-an/, o /-anan/
Hal.
Antabayanan, antayan
Muntik- muntikanan, pagmuntikan, pagmuntikanan
Chat with our AI personalities
Iba't Ibang Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
1. Asimilasyon - kapag ang kasunod na tunog ay alinman sa / d, l, r, s, t /, ang
panlaping pang- ay nagiging pan-. Ito ay nagiging pam- naman
kapag ang kasunod na tunog ay alinman sa / b, p /.
Paalala: Nananatilinng pang- kapag ang kasunod na tunog ay mga katinig na / k,
m, n, ng, w, y / o patinig ( a, e, I, o, u ). Nilalagyan ng gitling ( - ) kapag
ang salitang ugat ay nagsisimula sa patinig.
Halimbawa:
Pang + lunas = panglunas - panlunas
Pang = baon = pangbaon - pambaon
Pang + kulay = pangkulay
Pang + isahan = pang - isahan
2. Pagkakaltas - sa pagbabagong ito, may nawawalang ponema sa loob ng
salita
Halimbawa:
Sunod + in = sunodin - sundin
Takip + an = takipan - takpan
Dala + han = dalahan - dalhan
3. Maypalit - may mga ponemang napapalitan o nagbabago sa pagbuo ng
salita. Nagaganap ang pagpapalitan ng /r/ at /d/ kapag ang /d/
ay NASA pagitan ng dalawang patinig.
Halimbawa :
Ma + dami = madami - marami
Bakod + bakudan - bakuran
4. Pagpapaikli ng salita - Pagpapaikli at pagpapabilis ng pagbigkas ng salita.
Halimbawa :
Hinatay ka = Tayka - teka
Tayo na = Tayna - tena, tana
Wikain mo = Ikamo - kamo
Wika ko = ikako - kako