buko-niyog
buk'o-matigas na bahagi ng kawayan
pito-tunog ng suplete/sirbato
pit'o-numero/bilang (7)
aso-hayop (dog)
as'o-usok ng apoy
saya-damit pambabae
say'a-maligaya
bukas-sunod na araw
buka's-hindi serado
Ang diin o stress ay tumutukoy sa paraan ng pagbibigay-diin sa isang pantig sa isang salita, na nagiging batayan ng kahulugan nito. Sa Filipino, may mga salitang nagkakaiba ang kahulugan depende sa diin, tulad ng "bata" (young) at "bata" (to hit). Mahalaga ang tamang diin sa pagsasalita upang maiwasan ang hindi pagkakaintindihan. Ang tamang paggamit ng diin ay bahagi ng wastong pagbigkas at komunikasyon sa wikang Filipino.
Sa wikang Filipino, ang diin at tuldik ay mahalaga sa tamang pagbigkas ng mga salita. Halimbawa, ang salitang "bata" ay may diin sa unang pantig, samantalang ang "báta" (na may tuldik) ay nangangahulugang "child" at may ibang kahulugan. Ang tamang paggamit ng tuldik, tulad ng "báy" (na may tuldik sa 'a') na nangangahulugang "to pay," ay nagbabago rin ng kahulugan. Ang mga tuldik at diin ay nakakatulong upang maipahayag ng tama ang mensahe sa komunikasyon.
Ang ponemang may diin ay tumutukoy sa mga tunog na may partikular na pagsasaknong ng diin sa isang salita. Halimbawa, sa salitang "bata," ang diin ay nasa unang silabaryo, samantalang sa salitang "bata" (na nangangahulugang "bata" o "child") ay maaari namang may diin sa huli kung ito ay nangangahulugang "to wear." Ang mga halimbawa ng ponemang may diin ay makikita rin sa mga salitang "báhay" at "bahay," kung saan ang pagkakaiba ng diin ay nagdadala ng ibang kahulugan.
Ang paglilipat-diin ay isang proseso sa wikang Filipino kung saan nagbabago ang kahulugan ng salita batay sa diin na ibinibigay. Halimbawa, ang salitang "bata" ay nangangahulugang "child" kapag ang diin ay nasa unang silabato, ngunit kapag ang diin ay nasa pangalawang silabato ("ba-ta"), ito ay tumutukoy sa "young." Isa pang halimbawa ay ang salitang "tala," na nagiging "talá" kapag ang diin ay nasa ikalawang silabato, na nangangahulugang "star" at "to tell" naman kapag ang diin ay nasa unang silabato.
diin
ano ang panandang diin
Narito ang limang halimbawa ng mga salitang ginagamitan ng diin: Búhay - upang ipakita ang kahalagahan ng buhay. Pások - kung ito ay tumutukoy sa pagpasok sa isang lugar. Tálon - kapag ito ay nangangahulugang tumalon nang mataas. Súlat - bilang pagtukoy sa pagkakasulat ng isang bagay. Káibigan - kung ito ay binibigyang-diin ang pag-uusap tungkol sa isang kaibigan. Ang diin ay nakakatulong upang maipahayag ang tamang kahulugan ng mga salita sa konteksto.
Ang salitang "ipinasamsam" ay nangangahulugang ipinatupok o ibinagsak ng lakas. Ito ay pagbibigay diin sa pagiging bigat o matindi ng pagbagsak o pagtatapon ng isang bagay.
Ang "patambis" ay isang tayutay sa Filipino na nagpapahiwatig ng pagbibigay-diin o pagpapalalim sa kaisipan. Karaniwang ginagamit ito sa paglalangkap ng ideya o paliwanag sa isang teksto.
Iba't- ibang uri ng diin: malumay, malumi, mabilis at maragsa..
Uri ng tuldik at diin: 1. Malumay 2. Malumi 3. Mabilis 4. Maragsa
Ang intonasyon, diin, tono, haba, at antala ay mga mahalagang aspeto ng pagsasalita na nakakatulong sa pagpapahayag ng emosyon at kahulugan. Ang intonasyon ay tumutukoy sa pagbabago ng tono habang nagsasalita, habang ang diin ay naglalagay ng pokus sa mga partikular na salita. Ang haba naman ay tumutukoy sa tagal ng pagbigkas ng isang salita, at ang antala ay ang pahinga o pag-pause sa pagsasalita na nagbibigay-diin sa mensahe. Ang wastong paggamit ng mga ito ay nakakatulong upang mas maging epektibo ang komunikasyon.