tang ina mo !!
siguro sau 1000
lalaki-lalake iwan-ewan tila-tela nuon-noon
ang kahulugan ng patinig ay ang mga a,e,i,o,at u
Suprasegmental ay ang pag-aaral ng diin (stress), tono (tune), haba (lengthening) at hinto (juncture).
May 16 ponema ang Filipino, ito ay /a/, /e/, /i/, /o/, /u/, /b/, /d/, /g/, /h/, /k/, /l/, /m/, /n/, /ng/, /p/, /r/, /s/, /t/, /w/, /y/.
21 16 na Katinig (b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y, ‘) maaari ding " ? " ang " ' " 5 na Patinig (a, e, i, o, u)
pares minimal-pares ng salitang magkaiba ang kahulugan bagamat magkatulad ang kapaligiranmaliban sa isang ponema sa parehong posisyon ang ponemang ito ay maaaring nasa unahan: pala-bala gitna: baka-baga hulihan: alok-alog
pito po iyon:1. ASIMILASYON- pagbabagong naganap sa /n/ sa posisyong pinal dahil sa impluwensiya ng ponemang kasunod nito.d.l.r,s,t b, o p k,g,h, m, n, ng,w, yPAN PAM PANGMAN MAM MANGSIN SIM SINGSAN SAM SANGHal.Pan+ dikdik pam + bayan pang + gabi=Pandikdik =pambayan =panggabi2. METATESIS - kapag ang salitang ugat ay nagsisilula sa /l/ o / y/ ay ginitlapian ng(-in) ang /l/ o /y/ ng salitang ugat at ang /n/ ng gitlapi aynagkakapalit ng posisyon.Hal.-In + lipad = linipad = nilipad- in + yaya = yinaya = niyaya3. PAGKAKALTAS NG PONEMA -. Nagaganap ang pagbabagong ito kung ang huling ponemang patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito.Hal.Takip + -an = takipan = takpanSara + -han= sarahan = sarhan4. PAGLILIPAT- DIIN- may mga salitang nababago ng diin kapag nilapian.Hal.Basa + -hin = basahin-ka + sama+ han = kasamahan5. MAY ANGKOP - kung sa dalawang salitang magkasunod ang una'y nababawasan ng papungo o pakutad at kung minsa pay napapalitan ng isa o ilang titik sa loob bago napipisan sa dalawang salita sa isa na lamang.Hal.Wikain mo kamoHayaan mo hamoWinika ko ikako6. PAGPAPALIT NG PONEMA- kung ang isa o dalawang titik ng salita ay napapalitan ng iba bukod sa kung nagkakaltas o nagsusudlong.Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang nilalapian ay karaniwang napapalitan ng ponemang /r/ kapag patinig ang huling ponema ng unlapi.Hal.D RMa + dapat = madapat marapatMa + dunong = madunong marunong7. MAYSUDLONG o PAGDARAGDAG NG PONEMA - kung bukod sa may hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay sinusudlunagn o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. /-an/, -/han/,/ -in/, /-hin/,/-an/, o /-anan/Hal.Antabayanan, antayanMuntik- muntikanan, pagmuntikan, pagmuntikanan
The Ngbandi tone change that marks a plural subject is a different matter. The concatenation analysis is not only clumsy and counterintuitive (the morphology is NOT things in a string, like a root plus a suffix), it does not say what we want to say. As stated, it makes the stem with the tone change look like an allomorph of the stem without the tone change. What we would really like to say, however, is that the tone change is something ADDED to the stem. The generative formalism of suprasegmental phonology gives a way to do this. This formalism takes suprasegmental phenomena-in particular tone, stress, intonation-as being separable from the segments (consonants and vowels) that they are attached to. Here are examples showing how we can adapt the suprasegmental formalism
Ponema - ang pinakamaliit na unit ng makabuluhang tunog.0Ang pag-aaral ng ponema ay binubuo ng segmental atsuprasegmental.Segmental = ay ang tunay na tunog at ang bawat tunog aykinakatawanan ng isang titik sa ating alpabato.Suprasegmental = ay ang pag-aaral ng ng diin (Stress), tono(tune), haba (lengthening) at hinto(Juncture).2 Sa pakikipagtalastasan, matutukoy natin ang kahulugan, layunin o intensyon ng pahayag o ng nagsasalita sa pamamagitan ng mga ponemang suprasegmental o ng mga haba, diin, tono at hintosa pagbibigkas at pagsasalita.1. Haba* ito ay ang pagbigkas nang mahaba sa patinig (a, e, i, o, u ) ng bawatpantig.* maaaring gumamit ng simbolong tuldok (. ) para sa pagkilala sa haba.* mga halimbawa ng salita:bu.kas = nangangahulugang susunod na arawbukas = Hindi sarado2. Diin*tumutukoy ito sa lakas ng pagbigkas s isangpantig ng salitngbinibigkas.*maaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking titik.*Mga halimbawa ng salita:BU:hay = kapalaran ng taobu:HAY = humihinga paLA:mang = natatangila:MANG = nakahihigit; nangunguna3. Tono* nagpalilinaw ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap* Tulad ng pag-awit, sa pagsasalita ay may mababa, katamtaman atmataas na tono.* maaaring gamitin ang blg. 1 sa mababa, blg. 2 sa katamtaman at blg.3 sa mataas.* halimbawa ng salita:Kahapon = 213, pag-aalinlanganKahapon = 231, pagpapatibaytalaga = 213, pag-aalinlangantalaga = 231, pagpapatibay4. Hinto*ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na magingmalinaw ang mensahe.*maaring gumamit ng simbolo kuwit( , ), dalawang guhit na pahilis ( // )o gitling ( - )* mga halimbawa ng salita:Hindi, siya ang kababata ko.Hindi siya ang kababata ko.
1. Haba* ito ay ang pagbigkas nang mahaba sa patinig (a, e, i, o, u ) ng bawatpantig.* maaaring gumamit ng simbolong tuldok (. ) para sa pagkilala sa haba.* mga halimbawa ng salita:bu.kas = nangangahulugang susunod na arawbukas = hindi sarado2. Diin*tumutukoy ito sa lakas ng pagbigkas s isangpantig ng salitngbinibigkas.*maaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking titik.*Mga halimbawa ng salita:BU:hay = kapalaran ng taobu:HAY = humihinga paLA:mang = natatangila:MANG = nakahihigit; nangunguna3. Tono* nagpalilinaw ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap* Tulad ng pag-awit, sa pagsasalita ay may mababa, katamtaman atmataas na tono.* maaaring gamitin ang blg. 1 sa mababa, blg. 2 sa katamtaman at blg.3 sa mataas.* halimbawa ng salita:Kahapon = 213, pag-aalinlanganKahapon = 231, pagpapatibaytalaga = 213, pag-aalinlangantalaga = 231, pagpapatibay4. Hinto*ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na magingmalinaw ang mensahe.*maaring gumamit ng simbolo kuwit( , ), dalawang guhit na pahilis ( // )o gitling ( - )* mga halimbawa ng salita:Hindi, siya ang kababata ko.Hindi siya ang kababata ko.