Ang kinalabasan ng ginawang aksyon sa tauhan ay nagdulot ng malalim na pagbabago sa kanyang pagkatao at pananaw sa buhay. Ang mga desisyon at hakbang na kanyang ginawa ay nagbigay-daan sa mga bagong karanasan at aral, na nagbukas ng kanyang isip sa mga posibilidad. Sa huli, ang kanyang mga aksyon ay nag-ambag sa kanyang pag-unlad at pagtanggap sa sarili.
Isang maikling kuwento ang "Ang Paghahanap kay Lila," kung saan ang pangunahing tauhan na si Marco ay naglakbay sa isang bayan upang hanapin ang kanyang nawalang kaibigan. Sa kanyang paglalakad, nakatagpo siya ng iba't ibang karakter na may kanya-kanyang kwento at aral na nagbigay-liwanag sa kanyang paglalakbay. Sa huli, natutunan ni Marco na hindi lamang ang paghahanap kay Lila ang mahalaga, kundi ang mga karanasan at relasyon na nabuo sa kanyang paglalakbay. Ang kwento ay may temang pagkakaibigan at pagtuklas sa sarili.
Si Urduja ay isang pangunahing tauhan sa epikong "Urdung Kaluwa" na kilala sa kanyang katapangan at kasanayan sa pakikidigma. Siya ay isang prinsesa ng isang kaharian sa Kalinga na kilala sa kanyang ganda at talino. Sa kwento, siya ay naglalarawan ng isang malakas na babae na handang ipaglaban ang kanyang bayan at ang kanyang mga prinsipyo. Ang kanyang karakter ay sumasalamin sa lakas ng mga kababaihan sa kasaysayan ng Pilipinas.
Sa kwentong "Sandaang Damit" ni Emelina Villanueva, ang pantulong na tauhan ay si Gng. Santos, ang guro ni Neneng. Siya ang nagbibigay ng suporta at gabay kay Neneng sa kanyang mga hamon at pangarap, lalo na sa kanyang pagnanais na makapag-aral at magkaroon ng mas magandang kinabukasan. Ang kanyang malasakit ay nagiging inspirasyon kay Neneng sa kabila ng mga pagsubok na kanyang dinaranas.
Sa kwentong "Si Prinsipe Bantugan," ang mga pangunahing tauhan ay si Prinsipe Bantugan, ang masigasig at magiting na prinsipe ng Bumbaran; si Prinsesa Datimbang, ang kanyang minamahal; at ang kanyang kapatid na si Haring Dandansoy. Kasama rin sa kwento ang mga tauhan tulad ng mga kaibigan at kaaway ni Prinsipe Bantugan, na nagbibigay-diin sa kanyang mga pakikipagsapalaran at mga pagsubok. Ang kwento ay puno ng tema ng pagmamahal, katapangan, at sakripisyo.
Isang halimbawa ng maikling kwentong arketaypal na pananaw ay ang kwentong "Ang Alchemist" ni Paulo Coelho. Sa kwentong ito, ang pangunahing tauhan na si Santiago ay naglalakbay upang matupad ang kanyang pangarap, na sumasalamin sa arketaypal na tema ng paglalakbay at pagtuklas sa sarili. Sa kanyang paglalakbay, nakatagpo siya ng iba't ibang tauhan na kumakatawan sa mga archetypes tulad ng guro, kaibigan, at kaaway, na tumutulong sa kanyang pag-unawa sa tunay na kahulugan ng buhay at kapalaran. Ang kwento ay nagbibigay ng mensahe tungkol sa pagsunod sa ating mga pangarap at ang kahalagahan ng mga karanasang humuhubog sa atin.
Ang mga pangunahing tauhan sa "Tuwaang" ay sina Tuwaang, isang batang mandirigma na may katapangan at kabutihan, at ang mga diyos at espiritu na tumutulong sa kanya sa kanyang mga pakikipagsapalaran. Kasama rin sa kwento ang kanyang mga kaibigan at mga kaaway na nagdadala ng hamon sa kanyang paglalakbay. Ang kwento ay nakatuon sa mga temang pakikipagsapalaran, pag-ibig, at pakikipaglaban para sa katarungan.
Sa alamat ng pinya, ang pangunahing tauhan ay si Maria, isang batang babae na tamad at hindi sumusunod sa utos ng kanyang ina. Siya ay mapaghimagsik at nagiging sanhi ng problema sa kanyang pamilya dahil sa kanyang katamaran. Ang kanyang ina, sa kabila ng pagiging masipag at mapagmahal, ay nagiging labis na nag-aalala kay Maria. Sa huli, ang kanyang katamaran ay nagdadala sa kanya ng isang kakaibang kapalaran na nagbigay-diin sa kahalagahan ng pagsisikap at paggalang sa mga magulang.
Ang nobelang tauhan ay mga tauhan sa nobelang tauhan ng nobelang may mga tauhan na nobela din nung tauhan sa nobela.
Ang teoryang eksistensyalismo ay ang teoryang nagsasaad na tanging tao lamang ang may kakayahang magdesisyon sa kanyang sariling buhay.
Sa "Ibong Adarna," ang mga tauhan ay may kanya-kanyang katangian at papel na mahalaga sa kabuuang kwento. Si Don Juan, ang pangunahing tauhan, ay simbolo ng kabutihan at katatagan, na naglalakbay upang iligtas ang kanyang ama at makamit ang pag-ibig. Si Don Pedro at Don Diego, ang kanyang mga kapatid, ay kumakatawan sa inggit at kasakiman, na nagiging sanhi ng mga pagsubok na dinaranas ni Don Juan. Ang Ibong Adarna naman ay simbolo ng pag-asa at kagalingan, na nagdadala ng lunas sa sakit ng kanilang ama.
Si Haring Menos ay isang tauhan sa mitolohiyang Pilipino, partikular sa kwentong-bayan. Siya ay kilala bilang isang masamang hari na nagdala ng kahirapan sa kanyang bayan dahil sa kanyang kasakiman at kawalang-pagpapahalaga sa kanyang mga nasasakupan. Karaniwan, ang kanyang kwento ay nagsisilbing babala tungkol sa masasamang epekto ng pagiging makasarili at hindi makatarungan sa pamumuno.