Bakit kalupi ang naging pamagat na isinulat ni Benjamin pascual?

Reaksyon sa kwentong kalupi ni Benjamin Pascual?

.

What is the summary of Kalupi by Benjamin Pascual?

"Kalupi" by Benjamin Pascual is a short story that follows the life of a little girl named Tasyo who learns the importance of kindness and sharing through an encounter with an old woman who asks for some scraps of cloth to patch up her tattered kalupi. Despite Tasyo's initial reluctance, she eventually learns the value of generosity and empathy. The story highlights themes of compassion and the significance of helping those in need.

Who are the character in ang kalupi?

Si aling Marta, isang maybahay ang kontarbida sa kwentong "ang kalupi".pinagbibintangan niya ang isang inosenteng batang lalakena kumuha ng kanyang nawawalang pitaka

10 halimbawa panitikan Filipino?

Noli Me Tangere ni Jose Rizal Florante at Laura ni Francisco Balagtas Ibong Adarna Ang Kalupi ni Benjamin P. Pascual Banaag at Sikat ni Lope K. Santos El Filibusterismo ni Jose Rizal Dekada '70 ni Lualhati Bautista Mga Ibong Mandaragit ni Amado V. Hernandez Sa Mga Kuko ng Liwanag ni Edgardo M. Reyes Ang Tondo Man Ay May Langit Din ni Andres Cristobal Cruz

Sino sino ang mga tauhan sa kwento ng timawa?

Sino ang tauhan sa ang kalupi

Buod ng maikling kwentong Ang Kalupi ni Benjamin Pascual?

ano ba ang talambuhay ni Benjamin p. pascual

What are the examples of Philippines literature?

Some examples of Philippine literature include the epic "Biag ni Lam-ang," written by the Ilocano poet Pedro Bukaneg; the novel "Noli Me Tangere" by Jose Rizal, which addresses the injustices of Spanish colonial rule; and the short stories of Nick Joaquin, such as "May Day Eve" and "The Summer Solstice."

Ano ang aral sa kwentongAng Kalupi?

· Magina mapagmahal sa kapwa. · Gantimpala ang nararapat sa matatag at masikap" · Dapat irespeto ang isa't isa lalo na ang iyong sariling kapatid · Hindi dapat maging sakim sa kapwa tao · Maging determinado at matapang ·

HALIMBAWA NG SURING BASA?

Proyekto sa Filipino 1"suring basa''ipinasa ni:(panagalan ng nagpasa)(seksyon)ipinasa kay:(pangalan ng guro) (titulo ng akda)ni:(may akda)* Pagkilala sa may akda* Uri ng panitikan* Layunin ng may akda* Tema o paksa ng may akda* Mga tauhan o karaktersa akda* Tagpuan o panahon* Nilalaman/balangkasng mga pangyayari* mga kaisipan/ideyangtaglay ng akda* istilo ng pagkakasulatng akda* buod1) Pagkilala sa may AkdaIsinulat ni Arceli Salayon ang "Ang kalupi" upang ipahiwatig sa mambabasa ang kanyang nais o reaksyon sa isang pangyayari. Nais niyang ipamulat sa mga mambabasa ang kahulugan ng kanyang saloobin.2) Uri ng PanitikanAng maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na nagsasalaysay nang tuloy-tuloy ng isang pangyayaring hango sa tunay na buhay. Ito'y may isa o ilang tauhan lamang, sumasaklaw ng maikling panahon, may isang kasukdulan at nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng mambabasa. Ang kasukdulan ang bahagi ng kwento na nagbibigay ng pinakamasidhi o pinakamataas na kapananabikan o interes sa mambabasa. Ang kakintalan o impresyon naman ang kaisipang naiiwan sa isipan ng mga mambabasa. Ito ay matatapos sa isang upuan lamang, maari itong magpakita ng iba't ibang damdamin at bumabase sa buhay ng isang tao, mayroon namang kathang isip lamang.Ang maikling kwento ay isang akdang pampanitikan na ang mga pangyayari ay umiinog sa buhay na mga pangunahing tauhan.3) Layunin ng may AkdaAng layunin ng Akda ay upang imulat ang mga mata ng mga mambabasa sa mga maaring kalabasan o kahantungan ng panghuhusga ng kapwa.4) Tema o Paksa ng Akda"Huwag mong huhusgahan ang panlabas na kaanyuan kundi ang busilak na kalooban."5) Mga Tauhan o karakter sa akdaAling Marta- pumunta sa palengke para mamili ng saangkap sa lulutuing sangkapdahil yun ang araw ng pagtatapos ng kanyang anak- pinag-bintangan niya ang bata- siya ang dahilan ng pagkamatay nitoBata- batang anak-mahirap- naka-bangga kay AlingMarta- Ang pinag-bintangan ni Aling Marta sa palengke6) Tagpuan o Panahonbahay- tinitirhan ni Aling Martapalengke- doon niya nakabangga ang batapulisya-doon sila iniwan ng pulis para mag-usapmaaliwalas-ang panahon nung namamalengke si aling Marta7) Nilalaman/Balangkas ng mga pangyayariAng pangayayari ay nagpapahayag ng pananawa ng may akda. Ang mga pagkapit ng mga pangayayari ay may kaisahan mula umpisa hanggang wakas.8) Mga kaisipan/Ideyang taglay ng akdaAng Akda ay nagtataglay at nagpapahiwatig ng mga tiyak na sitwasyon o karanasan. And akda ay isang paniniwalang kumokontrol sa buhay.9) Istilo ng Pagkakasulat ng AkdaAng istilo ng pagkakasulat ng akda ay binase sa isang sitwasyon ,pangyayari o karanasan sa buhay. Ito ay angkop sa antas ng pag-unawa ng mga mambabasa.10) Buod"Ang Kalupi''Isang maaliwalas na umaga nang naghahanda si Aling Marta para sa kanyang pamamalengke. Araw ngayon ng pagtatapos ng kanyang anak. Nais niyang makapaghanda ng masarap na putahe para sa tanghalian.NASA palengke na si Aling Marta. Naririnig niya ang ingay mula sa labas habang iniisip ang mga bibilhing sangkap para sa lulutuing ulam. Nasa loob pa ang bilihan ng manok kaya pumasok siya sa loob."Mag-iingat ka naman sa dinaraanan mo!" ang sabi ni Aling Marta"Pasensya na po." Sabi ng Bata.Ang bata ay nakapantalon ng maruming maong na sa kahabaan ay pinag-ilang lilis ang laylayan. Nakasuot ito ng libaging kamiseta, punit mula sa balikat hangang pusod, na ikinalitaw ng kanyang butuhan at maruming dibdib. Natiyak ni Aling Marta na ang bata ay anak-mahirap."Pasensiya!" sabi ni Aling Marta. "Kung lahat ng kawalang-ingat mo ay pagpapasensiyahan nang pagpapasensiyahan ay makakapatay ka ng tao."Pagdaan niya sa bilihan ng mga tuyong paninda ay bumili na rin siya ng mantika. Nang mangyaring kukunin na niya ang kanyang pitaka wala na ito sa kanyang bulsa."Bakit ho?" anito."E ... e, nawawala ho ang aking pitaka," wala sa loob na sagot ni Aling Marta."Ku, e, magkano ho naman ang laman?" ang tanong ng babae."Ang tanda niyang laman ng kanyang kalupi ay pitumpong piso na siyang bigay na sahod ng kanyang asawa nang sinundang gabi, Sabado. Ngunit ewan ba niya kung bakit ang di pa ma'y nakikiramay nang tono ng nagtatanong ay nakapagpalaki ng kanyang loob upang sabihin, "E, sandaan at sampung piso."Nanatili siya sa pagkakatayo nang ilang saglit, wari'y tinakasan ng lakas, nag-iisip ng mga nakaraang pangyayari. Maya-maya ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang nakabangga. Hinanap niya ito at nakita malapit sa tindahan ng kangkong."Nakita rin kita!" ang sabi niyang humihingal. "Ikaw ang dumukot ng pitaka ko, ano? Huwag kang magkakaila!"Tiyakin ang kanyang pagsasalita; ibig niyang sa pagkalito ng bata sa pag-iisip ng isasagot ay masukol niyang buung-buo. Ngunit ang bata ay mahinahong sumagot:"Ano hong pitaka?" ang sabi ng bata. "Wala ho akong kinukuhang pitaka sa ninyo.""Anong wala!" pasinghal na sabi ni Aling Marta. "Ikaw nga ang dumukot ng pitaka ko at wala nang iba. Kunwari pa'y binangga mo ako, ano, ha? Magaling, magaling ang sistema ninyong iyan. Kikita nga kayo rito sa palengke."Maya-maya ay may dumating na pulis at kinausap sila. Nagtanong ang pulis ng kaunting impormasyon tungkol sa bata."Kung maari ay sumama kayo sa amin sa pulisya upang pag-usapan ang tungkol sa bagay na ito.Sumama ang dalawa sa pulisya.Nang makarating sila roon ay iniwan muna sila ng pulis. Hindi na nakapagtimpi si Aling Marta at hinablot ang bata. Sinaktan niya ito."Kahit kapkapan niyo pa ako ay wala kayong makikita sa akin!" Sabi ng bata sabay takbo ng walang lingun-lingun kasabay nito ang harurot ng isang sasakyan na siya namang dahilan ng pagkaaksidente ng bata."Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin" Ang Mga huling Salita na nasambit ng bata kasabay ng pagkawala nito.Namutla si Aling Marta. Tila sinisisi ang sarili sa mga pangyayari. Sa kabilang banda ay naisip niya ang asawa at anak na kanina pa ay naghihintay sa kanya. Inisip niya kung paano makapag-uuwi ng ulam samantalang wala na siyang pera.Nangutang siya sa tindahan.Nang siya ay makauwi sinalubong siya ng kanyang asawa at anak."Saan po kayo kumuha ng pambili, inay?" tanong ng anak""Saan pa, e di sa pitaka.""Ngunit naiwan niyo ho ang inyong pitaka."Noon rin ay naalala ni Aling Marta ang mga katagang sinabi ng bata na kanyang pinagbintangan."Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin."

Isa pang halimbawa ng suring basa?

Proyekto sa Filipino 1"suring basa''ipinasa ni:(panagalan ng nagpasa)(seksyon)ipinasa kay:(pangalan ng guro) (titulo ng akda)ni:(may akda)* Pagkilala sa may akda* Uri ng panitikan* Layunin ng may akda* Tema o paksa ng may akda* Mga tauhan o karaktersa akda* Tagpuan o panahon* Nilalaman/balangkasng mga pangyayari* mga kaisipan/ideyangtaglay ng akda* istilo ng pagkakasulatng akda* buod1) Pagkilala sa may AkdaIsinulat ni Arceli Salayon ang "Ang kalupi" upang ipahiwatig sa mambabasa ang kanyang nais o reaksyon sa isang pangyayari. Nais niyang ipamulat sa mga mambabasa ang kahulugan ng kanyang saloobin.2) Uri ng PanitikanAng maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na nagsasalaysay nang tuloy-tuloy ng isang pangyayaring hango sa tunay na buhay. Ito'y may isa o ilang tauhan lamang, sumasaklaw ng maikling panahon, may isang kasukdulan at nag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng mambabasa. Ang kasukdulan ang bahagi ng kwento na nagbibigay ng pinakamasidhi o pinakamataas na kapananabikan o interes sa mambabasa. Ang kakintalan o impresyon naman ang kaisipang naiiwan sa isipan ng mga mambabasa. Ito ay matatapos sa isang upuan lamang, maari itong magpakita ng iba't ibang damdamin at bumabase sa buhay ng isang tao, mayroon namang kathang isip lamang.Ang maikling kwento ay isang akdang pampanitikan na ang mga pangyayari ay umiinog sa buhay na mga pangunahing tauhan.3) Layunin ng may AkdaAng layunin ng Akda ay upang imulat ang mga mata ng mga mambabasa sa mga maaring kalabasan o kahantungan ng panghuhusga ng kapwa.4) Tema o Paksa ng Akda"Huwag mong huhusgahan ang panlabas na kaanyuan kundi ang busilak na kalooban."5) Mga Tauhan o karakter sa akdaAling Marta- pumunta sa palengke para mamili ng saangkap sa lulutuing sangkapdahil yun ang araw ng pagtatapos ng kanyang anak- pinag-bintangan niya ang bata- siya ang dahilan ng pagkamatay nitoBata- batang anak-mahirap- naka-bangga kay AlingMarta- Ang pinag-bintangan ni Aling Marta sa palengke6) Tagpuan o Panahonbahay- tinitirhan ni Aling Martapalengke- doon niya nakabangga ang batapulisya-doon sila iniwan ng pulis para mag-usapmaaliwalas-ang panahon nung namamalengke si aling Marta7) Nilalaman/Balangkas ng mga pangyayariAng pangayayari ay nagpapahayag ng pananawa ng may akda. Ang mga pagkapit ng mga pangayayari ay may kaisahan mula umpisa hanggang wakas.8) Mga kaisipan/Ideyang taglay ng akdaAng Akda ay nagtataglay at nagpapahiwatig ng mga tiyak na sitwasyon o karanasan. And akda ay isang paniniwalang kumokontrol sa buhay.9) Istilo ng Pagkakasulat ng AkdaAng istilo ng pagkakasulat ng akda ay binase sa isang sitwasyon ,pangyayari o karanasan sa buhay. Ito ay angkop sa antas ng pag-unawa ng mga mambabasa.10) Buod"Ang Kalupi''Isang maaliwalas na umaga nang naghahanda si Aling Marta para sa kanyang pamamalengke. Araw ngayon ng pagtatapos ng kanyang anak. Nais niyang makapaghanda ng masarap na putahe para sa tanghalian.Nasa palengke na si Aling Marta. Naririnig niya ang ingay mula sa labas habang iniisip ang mga bibilhing sangkap para sa lulutuing ulam. Nasa loob pa ang bilihan ng manok kaya pumasok siya sa loob."Mag-iingat ka naman sa dinaraanan mo!" ang sabi ni Aling Marta"Pasensya na po." Sabi ng Bata.Ang bata ay nakapantalon ng maruming maong na sa kahabaan ay pinag-ilang lilis ang laylayan. Nakasuot ito ng libaging kamiseta, punit mula sa balikat hangang pusod, na ikinalitaw ng kanyang butuhan at maruming dibdib. Natiyak ni Aling Marta na ang bata ay anak-mahirap."Pasensiya!" sabi ni Aling Marta. "Kung lahat ng kawalang-ingat mo ay pagpapasensiyahan nang pagpapasensiyahan ay makakapatay ka ng tao."Pagdaan niya sa bilihan ng mga tuyong paninda ay bumili na rin siya ng mantika. Nang mangyaring kukunin na niya ang kanyang pitaka wala na ito sa kanyang bulsa."Bakit ho?" anito."E ... e, nawawala ho ang aking pitaka," wala sa loob na sagot ni Aling Marta."Ku, e, magkano ho naman ang laman?" ang tanong ng babae."Ang tanda niyang laman ng kanyang kalupi ay pitumpong piso na siyang bigay na sahod ng kanyang asawa nang sinundang gabi, Sabado. Ngunit ewan ba niya kung bakit ang di pa ma'y nakikiramay nang tono ng nagtatanong ay nakapagpalaki ng kanyang loob upang sabihin, "E, sandaan at sampung piso."Nanatili siya sa pagkakatayo nang ilang saglit, wari'y tinakasan ng lakas, nag-iisip ng mga nakaraang pangyayari. Maya-maya ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang nakabangga. Hinanap niya ito at nakita malapit sa tindahan ng kangkong."Nakita rin kita!" ang sabi niyang humihingal. "Ikaw ang dumukot ng pitaka ko, ano? Huwag kang magkakaila!"Tiyakin ang kanyang pagsasalita; ibig niyang sa pagkalito ng bata sa pag-iisip ng isasagot ay masukol niyang buung-buo. Ngunit ang bata ay mahinahong sumagot:"Ano hong pitaka?" ang sabi ng bata. "Wala ho akong kinukuhang pitaka sa ninyo.""Anong wala!" pasinghal na sabi ni Aling Marta. "Ikaw nga ang dumukot ng pitaka ko at wala nang iba. Kunwari pa'y binangga mo ako, ano, ha? Magaling, magaling ang sistema ninyong iyan. Kikita nga kayo rito sa palengke."Maya-maya ay may dumating na pulis at kinausap sila. Nagtanong ang pulis ng kaunting impormasyon tungkol sa bata."Kung maari ay sumama kayo sa amin sa pulisya upang pag-usapan ang tungkol sa bagay na ito.Sumama ang dalawa sa pulisya.Nang makarating sila roon ay iniwan muna sila ng pulis. Hindi na nakapagtimpi si Aling Marta at hinablot ang bata. Sinaktan niya ito."Kahit kapkapan niyo pa ako ay wala kayong makikita sa akin!" Sabi ng bata sabay takbo ng walang lingun-lingun kasabay nito ang harurot ng isang sasakyan na siya namang dahilan ng pagkaaksidente ng bata."Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin" Ang Mga huling Salita na nasambit ng bata kasabay ng pagkawala nito.Namutla si Aling Marta. Tila sinisisi ang sarili sa mga pangyayari. Sa kabilang banda ay naisip niya ang asawa at anak na kanina pa ay naghihintay sa kanya. Inisip niya kung paano makapag-uuwi ng ulam samantalang wala na siyang pera.Nangutang siya sa tindahan.Nang siya ay makauwi sinalubong siya ng kanyang asawa at anak."Saan po kayo kumuha ng pambili, inay?" tanong ng anak""Saan pa, e di sa pitaka.""Ngunit naiwan niyo ho ang inyong pitaka."Noon rin ay naalala ni Aling Marta ang mga katagang sinabi ng bata na kanyang pinagbintangan."Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin."

Buod ng wala akong sala ni lazaro francisco?

Napansin kaagad ni Miss Sanchez ang kakatwang kilos at alingasngas ng kaniyang mga kanayon laban kina Kabo Lontoc na ibinunga ng bintang ni Aling Ambrosia na benggansa lamang ang dahilan ng pagdakip kay Lino. Upang maagap na maapula ang anumang maaaring mangyari ay iginala ng dalaga ang kaniyang paningin sa karamihan at mabanayad na nagsalita. "Mga kanayon!" ani ni Miss Sanchez. "Huwag sana nating malimot na sina Kabo Lontoc ay napag-uutusan lamang! Tumutupad lamang sila sa kanilang tungkulin! Batas at bayan ang kanilang panginoon, at tayo'y bahagi ng bayang pinaglilingkuran nila!" Sa ilang katagang iyon ng punung-guro, ang may maiinit na ulo sa kanilang paligid ay para namang nasubhang bigla ng malamig na tubig. Ang mga umirap sa kabo ay tumahimik na at ngumiti pa ang ilan. "Ito pa, Miss Sanchez," himig pasintabing wika ni Kabo Lontoc, "ang isa sa malulungkot na tungkulin namin! Nguni't kung hindi namin tutupdin ito ay bababa ang tingin sa amin ng bayan at baka wikain pang alangan kami sa aming uniporme!" Tumangu-tango si Miss Sanchez, nguni't hindi nagsalita. "Ipinakikiusap ko sana sa kanila, Miss Sanchez," pakli naman ni Villas na tinukoy sina Kabo Lontoc, "na, yayamang hindi pa naman gaanong tiwasay ang panahon, at yayamang marami pa rin naman ang nakikita nating nagkalt doon at dito na nakagawa ng lalong malulubhang paglabag sa batas nguni'y ni di pa man lamang yata kamalak-malak na isakdal at hulihin kung kaya nakapanunungkulan pa ang iba at ang iba nama'y patuloy na nakapamamayagpag sa gitna ng bayan, ay maano sanang ipagwalambahala na muna nila ang pagdakip na ito kay Lino at maging parang balato na nila sa atin ang kanilang pagpapaumanhin, na anupa't palabasin na lamang na hindi nila natagpuan si Lino dito saan man. Nasabi ko pa nga na kung kailangan lamang na palayuin na muna rito ang mag-amang Lino at hindi maluwag na magawa natin iyon, huwag na lamang sanang dakpin ngayon dito ang ama, alang-alang sa kabutu-butong anak na musmos pa't walang sinomang maaaring sulingan kahit na isang malayo nang kamag-anak!" Malungkot na yumuko si Miss Sanchez at nagpatuloy sa di rin pagkibo. "E… ano ang sagot sa inyo, Mr. Villas?" tanong ni Miss Lavadia. "Tama rin naman ang isinagot nila sa 'kin," ang patuloy na salaysay ni Villas na naging tugon na rin sa tanong ni Miss Lavadia. "Kung magkakagayon daw ay kailan pa kaya masisimulan ang pagpapatupad sa mga batas sa kapakanan ng kapayapaan at kaayusan?" "Saka," sudlong ni Kabo Lontoc, " kung hindi man kami ay marami pa rin namang ibang mauutusang dumakip sa dinarakip namin at baka, kung inaalat, maging dalus-dalos pa sa pakikitungo sa inyo at sa dinarakip!" Luminga-linga ang kabo at tumanaw sa mga kasamang kawal, saka hinarap si Villas. "Gagabihin kami, Mr. Villas!" "Sandali lamang, Kabo Lontoc," Hadlang ni Miss Sanchez. "Maaari bang bigyan ninyo kami ng kaunting panahong makausap muna namin si Mang Lino?" "Aba, opo, Miss Sanchez," payag kaagad ng kabo. "Kausapin na ninyo. Hindi kami maiinip." "Salamat," tanging nasabi ni Miss Sanchez na tumalikod na upang lumapit sa mag-amang Lino. Saglit munang tinaya ni Miss Sanchez ang anyo ng pag-uusap ng mag-ama. Ibig sana niyang igalang ang mga huling maseselang sandaling yaon ng kanilang pag-uusap. Nguni't maikli na ang panahon. Kaya nga, napilitan nang lumapit ang dalaga na naging maingat naman at marahan. Sinundan siya ni Miss Lavadia at ni Aling Ambrosia. Buung-buo manding nakapako naman yata ang isip ni Lino sa mga bagay na sinasabi at itinatagubilin sa anak kung kaya nakalapit at sukat sina Miss Sanchez sa may likuran ng takayad nang di niya napansin, gayong manipis at butas-butas na ang dingding ng takayad. Patuloy si Lino sa banayad na pagsasalita at sa tinig na malinaw, marahan, at walang pangamba. "Muli't muling sinasabi ko sa iyo, Ernesto, na tibayan mo sana ang loob mo," anang tinig ni Lino na halos nanuot sa kaluluwa ni Miss Sanchez at ng dalawang kasama. "Mag-aral kang magpakalalaki, kahiman bata ka pa. Itanim mo sa puso mo na wala akong sala, pagka't iyan ang totoo. Umasa kang magbabalik ako, pagka't may katarungan pa naman sa puso ng tao, marahil. At kung wala man, umasa ka ring magbabalik ako Ernesto. Hahanapin kita saanman, anoman ang mangyari, gaya rin ng ginawa kong paghahanap sa iyo noong sanggol ka pa. Hindi pa nasira ang anomang sinabi ko sa iyo, Ernesto, hindi ba? Tumigil sandali si Lino sa pagsasalita. Si Miss Sanchez, gaya rin nina Miss Lavadia at Aling Ambrosia, ay patuloy sa matahimik na pagkakayuko habang nakikinig. Isa man sa kanila ay walang nangahas na sumilip man lamang sa anyo ng mukha ni Ernesto. "Wala akong mapaghahabilinan sa iyo kundi kay Aling Ambrosia," patuloy ni Lino sa tinig na nabasag nang bahagya. "Magpapabait ka. Mag-aral kang makisama sa kanila, at sa lahat ng tao. Maging magalang ka at matapat na lagi. Huwag kang hihiwalay sa nalalaman mong mabuti, kahit ka mamatay. Naniniwala akong may langit at impiyerno sa kabilang buhay. Nguni't gumawa ka ng mabuti, hindi sapagka't may langit kundi sapagka't mabuti ang mabuti. Huwag kang gagawa ng masama, hindi sapagka't may impiyerno, kundi sapagka'y masama ang masama. Iyan lamang ang nakikilala kong landas para sa mga taong may dangal at may kahihiyan!" Pamuling tumigil si Lino sa pagsasalita. Mabilis na tumatakas ang oras at ibig niyang makimis ang lahat ng dapat ang sabihin. Mapapansing dinampi-dampian ni Miss Sanchez ng panyo ang kaniyang mga mata. Nagpatuloy si Lino sa pagsasalita. "Huwag kang mawawalan ng pananalig sa Diyos, Ernesto! Iyan lamang, sa mga bagay na dati kong pinaniniwalaan, ang tanging di ko ibig na mawala pa sa akin. Sa Kaniya mo hihingin ang lahat ng iyong ibig. Sa Kaniya mo idadaing ang mga sakit ng loob mo. Sa Kaniya ka hihingi ng lunas kung ikaw ay may karamdaman. Sa Kaniya ka tatawag kapag nawawalan ka ng pag-asa. Sa Kaniya ka dudulog kung nakararamdam ng pangungulila ang puso mo sa isang magulang o sa isang kamag-anak o sa isang kaibigan!" Muli pa na namang huminto si Lino sa pagsasalita. Suminghot si Miss Sanchez at tila panabay na humikbi sina Miss Lavadia at Aling Ambrosia, ngunit hindi pa rin sila napansin ng mag-ama. "Gaano kaya katibay ang puso mo, Ernesto?" ang tanong ni Lino at masusing minasdan ang mukha ng anak. "Kung hulihin na ako ilakad, maipangangako mo sa akin, Ernesto na di ka iiyak? Maipangangako mo ba 'yan sa akin, anak ko?" Noon pa lamang napilitan nang silipin at masdan ni Miss Sanchez ang mukha ni Ernesto. Nakita niyang kumurap-kurap ang bata sa pagkatingalang nakatitig sa mukha ng ama; makalawang Iumunok; kumurap-kurap na muling tila nahihilam; kuminig-kinig ang mga labi, at humikbi-hikbi sa pagpipigil manding huwag siyang mapasigaw. Nguni't namalisbis lamang ang luha sa kaniyang mga pisngi at di nakapangako. "Ernesto!" ang malungkot na tawag ni Lino. "Mapait man sa loob ko'y tikis na sinanay kita sa hirap para magkaroon ka ng matibay na puso at matatag na loob. Bakit ka lumuluha? Sa pagkakasala lamang, sa pagkabulid lamang ng masama, nararapat malaglag ang luha ng isang tunay na lalaki. Hindi sa gaano man kalaking kasawian at mga kaapihan!" Mabilis na pinahid ni Ernesto ng kaliwa niyang bisig ang luha sa kaniyang mga mata, at muling panatag na iniharap ang mukha sa nahahambal na ama. Si Aling Ambrosia ay napilitang tumalikod. Tumagilid lamang si Miss Lavadia na tila di na makagalaw. Isinubsob naman ni Miss Sanchez ang kaniyang mukha sa dalawang palad at tikis na hindi kumilos. Kailangang igalang ang maseselang mga sandali yaon sa mag-ama. "May isang tanging alaala na iiwan ko sa iyo, Ernesto," aniyang muli ni Lino sa tinig ng isang tahasan nang pamamaalam. "Ito'y alaalang bigay sa akin ng iyong ina! Sa pakikilaban sa Bataan; sa pagkapiit sa Kapas; sa pamumundok namin bilang mga gerilya; sa malaong pakikipagsapalaran natin sa Maynila hanggang sa mga sandaling ito, ang alaalang ito'y hindi nawalay sa katawan ko saglit man!" Dinukot ni Lino sa kaniyang lukbutan ang isang kalupi at inilabas mula sa isang tanging pitak nito ang isang munti at manipis na krusipihong aluminyo na may nakapakong larawan ng Kristo. "Ingatan mo ito at pakamahalin alang-alang sa nakalarawa, sa iyong ina, at sa akin!" Hinagkan muna ni Lino ang krusipiho bago hinawakan ang kamay ng anak at inilagay iyon sa lahad na palad. "Maraming pagkakataong iniligtas ako nito sa panganib. Gayon ang naging paniniwala ko, Ernesto. Di mamakailang sa gitna ng malulupit na pangangailangan natin sa Maynila ay dinalanginan ko iyan at ako'y dininig. Naging mabisang tulay iyan ng mga dalangin ko sa Diyos!" Binitiwan na ni Lino ang kamay ng anak. "Itay!" tawag ni Ernesto sa kumikinig na tinig at di itinikom ang palad na kinasasalalayan ng krusipiho. "Ayokong kunin ito sa iyo! Ibig kong makaligtas ka, Itay! Ayoko, ayoko, Itay!" "Ernesto!" ang tawag ng ama sa di-natitigati na tinig. "Ikaw ang laong mangangailangan niyan! Higit na mahaba ang panahong tatahakin mo pa sa buhay, anak ko! Alanganin nang lubha ang haba at kulay ng mga araw sa aking harapan!" Pag buhay ka lamang, Itay, hindi ako maaano, hindi ako matatakot! Oo, Itay! Maski hindi na ako kumain, Itay!" "Ernesto!" ang mairog na tawag ng ama. "Hindi mo pa nauunawaan ang hiwaga ng buhay! Sundin mo ang sinasabi ko sa iyo. Ingatan mo at pakamahalin ang alaalang iyan ng iyong ina!" "Itaaay!" tutol pa rin ni Ernesto. "Ipinakikiusap ko sa iyo, anak ko!" Hindi na nakatutol si ernesto. Dahan-dahang iniunat ang naginginig na mga daliri; inilahad ang palad at pinakatitigan ang krusipiho na sa mga mata'y nunukal ang luha; at, sa simbuyo mandin ng di mapaglabanang hinagpis, isinubsob ng bata ang kaniyang mukha sa krusiho at pasigaw na aniya: "Diyos ko po! Si Itay ko po!" Tahasan nang umiyak si Miss Lavadia. Humagulgol si Aling ambrosia. Si Miss Sanchez ay pasugod na lumapit kay Ernesto at niyakap ito, saka basa ng luha ang mga matang humarap kay Lino. "Miss Sanchez!" ang magalang na bati ni Lino bago nakapagsalita ang dalaga. "Tila kayo anghel na nakikita namin kapag may dalita!" "Mang Lino!" tawag ni Miss Sanchez sa tinig na tigib ng panggigipuspos. "Mang Lino!" ang pamuling tawag. "Hindi ko kailangang malaman kung bakit kayo hinuhuli! Nguni'' ibig kong ipakiusap sa inyo, kung may tiwala kayo sa akin, na sa akin na sana maihahabilin si ernesto!" "A! Nasa gipit na katayuan kami, Miss Sanchez," ang marahang tugon ni Lino. "Isang kapalaluang tanggihan ko ang isang matapat na pagkakawanggawa! Opo, Miss Sanchez! Inihahabilin ko siya sa inyo. Maging sa anomang kalagayan siya maturing ay tatanawain kong utang-na-loob sa buong buhay ko!" "Aariin ko siyang akin, Mang Lino! Pagpapalain ko! Papag-aaralin ko! Magiging kapatid siya ni Erni, na isa ring ulila. Sisikapin kong matanim sa puso at isip niya ang mga aral na aking narinig. Buung-buo na makukuha ninyo siya sa akin sa anomang sandali na maibigan ninyo!" "Salamat, Miss sanchez! Hindi ko kayo malilimot kailanman. Magiging panata ko, mula ngayon, ang pagsisikap na makaganting-loob sa inyo. Nguni't iiwan ko sa inyo ang isang kataga, na isinasamo kong paniwalaan sana ninyo!" "Opo! Sabihin ninyo, Mang Lino!" "Wala nang panahong maisalaysay ko pa ang mga tunay na nangyari," ani ni Lino. "Balang araw ay malalaman din ninyo kaypala ang lahat ay lahat. Ngayo'y wala akong tanging sasabihin sa inyo, Miss Sanchez, kundi 'Wala akong Sala'!" "Naniniwala ako sa inyo, Mang Lino," ang madaling tugon ni Miss Sanchez at bigay na bigay na tumitig sa kausap. "Anoman ang mangyari; anoman ang kahantungan; at, anoman ang sabihin ng mga tao, ay naniniwala ako ngayon pa, at maniniwala ako kailanman, na wala nga kayong sala, Mang Lino, pagka't gayon ang sinabi ninyo sa akin! Hindi iyan lamang. Idadalangin namin ang iyong kaligtasan. Pumanatag kayo, at huwag ninyong alalahanin si Ernesto." "Miss Sanchez! Hindi ko malirip kung paanong naging marapat ang kaliitan namin sa inyong pagtingin. Gayonma'y paniwalaan ninyong buhay ko man ibibigay nang dahil sa inyo!" Bago nakapagsalita ng anoman si Miss Sanchez, si Lino ay mabilis na yumukod at humalik sa dahon ng pamaypay na anahaw na nakabitin sa kamay ng dalaga. Napayuko si Miss Sanchez at nagbuntunghininga. "Ernesto!" ang malungkot na tawag ni Lino sa kaniyang anak. "Maiiwan kita kay Miss Sanchez. Magpapakabait ka at maging masunurin. Babalik ako sa iyo, anak ko!" Pasugod na yumakap si Ernesto sa kaniyang ama na tilla di makapangusap. Niyakap siya nang buong higpit ni Lino at hinagkan nang hinagkan. Sa-lalapit na noon si Kabo Lontoc at si Estanislao Villas. Kasunod nila ang isang maalikabok na jeep na pinalalakad ng isa sa tatlong kawal na lulan. Sa hudyat ng kabo, isa sa mga kawal ang bumaba at naglabas ng esposas. "Utang-na-loob, Kabo Lontoc," ani Miss Sanchez at lumapit sa kabo, "huwag ninyo silang kabitan ng esposas. Sinasagutan ko sa inyo na hindi sila tatakas!" "Kasama akong mananagot, Kabo!" susog naman ni Villas. "Kami man, sagut din!" ang halos sabay-sabay na pakli naman ng marami. "Kung may balak man lamang na magtago 'yan, hindi rito sa Pinyahan titira 'yan nang lantaran!" ang palabi at patalilis na wika ng isang matandang babaing may pandudurang nagluwa sa sapa. "Pwe!" "Marangal na tao 'yan, kahit na ganyan lang sa tingin! Sabad ng isang matandang lalaki na umingus-ingos. "Bakit ba di magtago, kundangan, gayon pala't dapat sagutin?" sumbat ng isa pang matandang lalaki. Di kaya nakikitang 'yun lang hindi nagtatago ang siyang dinadakip?" "E, kung gayon," ani ni Kabo Lontoc, matapos mag-isip sandali. ""Private Gorospe!" baling sa may hawak na galang. "Ibulsa mo na lang 'yang bastus na posas na 'yan! Hindi kailangan 'yan," aniya pa at binalingan si Lino."Paano, kaibigan?" "Sasama ako sa inyo," ani ni Lino na malungkot nguni't payapang humarap sa marami. "Kung minsa'y kailangan din pala ang isang kasawian para maunawa ng tao na may halaga pa siya sa kaniyang kapwa! Salamat sa inyong lahat! Sa mga utang-na-loob namin sa inyo," aniya pa at malungkot na tumingin kay Ernesto, " ay iiwan kong sangla sa inyo ang aking anak!" Pinagkabilaang akbayan ni Miss Sanchez at Miss Lavadia si Ernesto. Walang kaimik-imik na nakatitig ang bata sa mukha ng kaniyang ama. Sa malakas na pag-alon ng dibdib ng bata, sa mahigpit na pagkakatikom ng kaniyang mga labi at sa mga matang itinititig na pilit bagaman labis na nahihilam ay dagling masisinag ang malaking nais na makapag-anyong matibay sa paningin ng kaniyang ama sa kabila ng matinding simbuyo ng hapis. Malayo na ang sasakyang nilulunan ni Lino ay nasa gayong anyo pa rin si Ernsto. Walang kurap na nakatitig sa malayo. Tila walang nakikitang anoman sa natatanaw. Parang walang nararamdaman, ni naririnig, sa kaniyang paligid. Waring nasaid ang luha sa tindi ng dusang kumuyom sa dibdib. "Ernesto!" ang nahahambal na tawag ni Miss Sanchez sa pagkakatitig sa mukha ng bata. "Bayaan mong malaglag ang mga luha mo! Sulong umiyak ka! Makagiginhawa 'yan sa dibdib mo!" "Siyanga, Ernesto!" tigib-lunos na udyok ni Miss Lavadia. Tiningala ni Ernesto si Miss Sanchez at si Miss Lavadia. Nakita ng dalawa na may namuong luha sa mga mata ng bata, na biglang yumuko at humikbi-hikbing halos mapugtuan ng hininga. "Ernesto!" ang masuyong tawag ni Miss Sanchez sa umiiyak na tinig. "Tibayan mo ang loob mo! Talagang ganyan ang buhay! Maraming pagsubok! Maraming pagtitiis! Nguni't umasa kang hindi ka pababayaan! Ituturing kitang tunay na akin, Ernesto!" "Ang Itay ko," ang pahikbing wika ni Ernesto sa tinig na tigib ng masaklap na hinanakit, "panay siyang hirap… panay siyang pagtitiis!" "Umasa kang liligaya rin siya, Ernesto!" ang mahambal na alo ni Miss Ernesto. "Gaya rin ng araw: may dilim at may liwanag ang buhay! … Tena na Ernesto!" yaya na ng dalaga at masuyong inakbayang muli ang bata. "Aling Ambrosia!" baling na tawag sa labandera. "Lalakad na kami. Kung may anoman sina Ernesto na dapat dalhin sa amin ay kayo na sana ang bahala!" "Opo, Miss Sanchez!" anang labandera. Ako na ang bahala! Isama na ninyo siya!" Isang tinging balot ng magkakalangkap na lungkot, habag at paghanga ng naiwang kanayon ang pumatnubay sa paglakad nina Miss Sanchez, Miss Lavadia, at Ernesto. "Kaawa-awang bata!" ang sagut-sagutang wika ng marami. "Magandang lalaki, at mabait!" anang ilan. "Talagang pambihirang babae 'yang si Miss Sanchez," anang isang matandang lalaki naman. "Mabuti na lamang at sa kaniya nahabilin ang bata!" "Ba! Mang Islaw!" tawag ng isang babae na nakapansing naroon pa si Estanislao Villas. "Paano ba? Hindi ba kikilos ang ating kapisanan?" "Iyan din nga ang iniisip ko," ang tugon ni Villas."