0
What else can I help you with?
Ano ang ibig sabihin ng erehe?
ang erehe ang mga taong sumasalungat o hindi naniniwala sa mga patakarang pang katoloiko. ang filibustero naman ay ang tao o mga tao na sumasalungat sa utos ng pamahalaan.
Ano ang ibig sabihin ng erehe at?
ang erehe ang mga taong sumasalungat o hindi naniniwala sa mga patakarang pang katoloiko. ang filibustero naman ay ang tao o mga tao na sumasalungat sa utos ng pamahalaan.
Ano ang pagkakaiba ng EREHE at PILIBUSTERO?
Ang pagkakaiba ng EREHE at PILIBUSTERO ay ang kanilang kahulugan at gamit sa wika. Ang EREHE ay tumutukoy sa isang tao na may mababang moralidad o hindi tapat sa kanilang tungkulin, habang ang PILIBUSTERO ay isang tao na nagsasagawa ng paninirang-puri o paninira sa iba. Parehong mga salitang may negatibong konotasyon at ginagamit upang i-label ang mga taong may masamang intensyon o asal.
Ano ang kalakasan at kahinaan ng nobelang el Filibusterismo?
erehe....am taksil sa simbahan....yaah...sure pilibustero am....AA...a..am taksil sa pamahalaan..... yeah.... noli me tangere eh...yan.. that's cococorrect...sure...
Meaning ng erehe?
Ang "erehe" ay isang salitang Pilipino na tumutukoy sa isang tao na may mga paniniwala o ideya na salungat sa mga tradisyonal na turo ng simbahan, partikular ng Katolisismo. Sa kasaysayan, ito ay ginagamit upang ilarawan ang mga taong nagtataguyod ng mga rebolusyonaryong pananaw o mga ideya na hindi katanggap-tanggap sa mga relihiyosong awtoridad. Ang terminong ito ay may negatibong konotasyon at madalas na ginagamit upang ilarawan ang mga heretiko o mga taong nagtataguyod ng maling pananampalataya.
Ano ang ibig sabihin ng erehe at filibustero?
ang "El Filibusterismo" naman na inalay ni Rizal sa mga paring martyr (GOMBURZA) ay "Ang Kalaban ng Simbahan at Lipunan" o "Ang Kaaway/Kalaban ng mga Prayle at Lipunan" ito rin ay ang wala
What is the message of your last farewell by rizal?
The poem "My Last Farewell" was Jose Rizal's goodbyes first to his country, then his family, friends and loved ones. To his country he said, "With gladness do I give you my life." He tried to comfort his parents and dear ones with these lines: "I'll go where there are no slaves, tyrants or hangmen; Where faith does not kill and where God alone does reign." The last line of the poem says: "To die is to rest."
Ano ang repormasyon?
Ang Repormasyon ay isang kilusang naglalayong baguhin ang pamamalakad ng Simbahang Romano Katoliko.Ang Repormasyon laban sa Simbahang Romano Katoliko ay nagsimula sa Yuropa noong ika 16 na siglo na pinamunuan ni Martin Luther sa Alemanya at ni Juan Calvin sa Geneva, Switzerland.Ang sigaw ng repormasyon ay binubuo ng 5 bahagi. Ito ay ang mga sumusunod;SOLA SCRIPTURA (Tanging Kasulatan Lamang)Ang walang kamaliang Kasulatan ay ang tanging pinagmumulan ng nasusulat na banal na kapahayagan, na siyang tanging makagagapos ng konsiyensya. Ang Biblia lamang ang nagtuturo ng lahat na kinakailangan para sa ating kaligtasan mula sa kasalanan at ang pamantayan ng sukatan ng pag-uugali ng lahat ng kristiano.Aming itinatanggi na anumang paniniwala, kapulungan o indibiduwal ay maaaring makagapos sa konsiyensya ng kristiano, na ang Espiritu Santo lamang ang maaaring mangusap ng ukol o kaya'y salungat sa itinakda ng Biblia, o ang personal na karanasang espirituwal ay maaring maging daan para sa isang kapahayagan.SOLA GRATIA (Biyaya Lamang)Sa kaligtasan, tayo ay nasagip mula sa galit ng Dios sa pamamagitan lamang ng Kanyang biyaya. Ito ay ang di pangkaraniwang gawa ng Espiritu Santo na nagdadala sa atin kay Cristo sa pamamagitan ng pagpapalaya sa atin mula sa pagkagapos sa kasalanan at pagbuhay sa atin mula sa kamatayang espirituwal tungo sa espirituwal na buhay.Aming itinatanggi na ang kaligtasan sa anumang paraan ay gawa ng tao. Ang mga makataong pamamaraan o sistema lamang ay hindi maisasakatuparan ang ganitong pagbabago. Ang pananampalataya ay hindi bunga ng patay pa nating likas na pagkatao.SOLA FIDE (Pananampalataya Lamang)Ang pagpapawalang-wala ay sa biyaya lamang sa pamamagitan ng pananampalataya lamang ng dahil kay Cristo lamang. Sa pagpapawalang-sala, ang katuwiran ni Cristo ay inilagay o ikinabit sa atin bilang tanging kasiyahan ng ganap na katarungan ng Dios.Aming itinatanggi na ang pagpapawalang-sala ay batay sa ating kagalingan o kahusayan o sa pagkakakintal ng katuwiran ni Cristo sa atin, na ang isang samahan na nagsasabing isang iglesia ngunit itinatanggi o tinututulan ang sola fide o pananampalataya lamang, ay maaaring kilalanin bilang tunay na iglesia.SOLUS CHRISTUS (Kay Cristo Lamang)Ang kaligtasan ay makakamit sa pamamagitan ng gampanin ni Cristo bilang Tagapamagitan ayon sa kasulatan. Ang walang-sala Niyang pamumuhay at ang kamatayan Niyang nagtakip sa mga kasalanan ng mga hinirang lamang ay sapat sa pagpapawalang-sala at pakikipag-kaisa ng mga pinili sa Dios Ama.Aming itinatanggi na ang ebanghelyo ay tunay ngang naipangaral kung ang gampanin ni Cristo naman bilang Kahalili at Tagapagpalubag-loob sa galit ng Dios ay hindi ipinahahayag at ang pananampalataya kay Cristo at sa Kanyang ginawa ay hindi hiningi.SOLI DEO GLORIA (Kaluwalhatian ng Dios Lamang)Ang kaligtasan ay sa Dios at natapos na ng Dios, ito ay para sa Kanyang kaluwalhatian at dapat natin Siyang laging luwalhatiin. Ang ating buong buhay ay dapat nating isapamuhay sa harapan ng Dios, sa ilalim ng Kanyang pamamahala at kaluwalhatian lamang.Aming itinatanggi na maluluwalhati natin ng tama ang Dios kung ang ating pagsamba ay mapagkamalian nating pang-aaliw, kung ating balewalain ang mga Utos at Ebanghelyo sa ating pangangaral, o kung hinahayaan natin ang pagpapaunlad sa sarili, pagpapahalaga sa sarili, o ang pansariling kasiyahan ay gawing pamalit sa ebanghelyo ng Dios.Ang Repormasyon ay nabuo at naitatag dahil sa paglaganap ng mga bibliyang naisalin sa wikang katutubo. Ang Bibliya noon ay ipinagbabawal basahin at ipalaganap ng simbahang Romano Katoliko, at ito ay nakasulat sa wikang latin na kung saan ay ang mga mayayaman lamang at may pinag aralan noong panahong yaon ang nakaka intindi.Sa mas malawak pong pag-aaral ng ukol sa Repormasyon, aking inirerekomenda na basahin ang mga artikulo sa mga pahinang ito sa wikang Engles.http://en.wikipedia.org/wiki/Protestant_Reformationhttp://www.bbc.co.uk/history/british/tudors/reformation_overview_01.shtmlhttp://en.wikipedia.org/wiki/English_Reformation
How is energy from volcanoes tapped as sources of electricity?
Rebolusyong siyentipiko1. PROYEKTO SA ARALING PANLIPUNAN IPINASA KAY: Gng. Leticia M. Balanon Araling Panlipunan Teacher2.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO3.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Natuklasan ng mga Griyego ang agham na siyang nagbigay-daan upang matutunan ng mga paham ang mga tuklas ng mga sinaunang iskolar. Ang mga tuklas na ito ay nagpakilala ng bagong lupain, bagong tao, mga hayop at halaman. Ang mga ito ay naging sandigan ng pagkatuto at kaalaman. Ang mga obserbasyon ay nagdulot ng bagong katanungan at teorya. Tinanggap na lang ng mag tao ang ideya na napatunayan ng ebidensya. Ang pagbabagong ito ay kabuuang epekto ng mga tuklas ng maraming tao.4.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Nicholas Copernicus(1473-1543) -isang iskolar mula sa Poland -ayon sa kanya: "Ang daigdig ay umiikot sa kanyang axis." -teorya- pinatotohanan ang teorya ni Aristarchus noong ikatlong taon BCE -De revolutionibus orbium coelestium (On the Revolutions of the Celestial Spheres)-kanyang aklat na ipinagbawal na basahin dahil naniwala ang Simbahan na taliwas ito sa kanilang mga aral5.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Galileo Galilei (1571-1630) -pinatunayan niya ang teorya ni Copernicus - sa tulong ng telescope na kanyang naimbento, kanyang naobserbahan na ang sinag sa buwan ay reflection galing araw. -tinawag siyang erehe Kristiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa ipinag-uutos ng Kristiyano Romano -ikinulong siya hanggang sa mapilitan siyang bawiin ang kanyang teorya6.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Johannes Kepler - isang kaibigan ni Galileo -isang German; lalong nagpatibay sa teorya ni Copernicus7.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Ang Renaissance ang nagbigaydaan sa pagkakamulat ng Kanlurang Europe. Sa panahong ito, binigyangpansin ng mga tap ang masusing pagsasaliksik sa iba't-ibang bahagi ng agham tulad ng medisina, astronomiya, biology at iba pa.8.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Sir Isaac Newton -mahilig siyang sumuri sa iba't ibang bagay tulad ng bakit lumilipad angsaranggola at kung paano napatakbo ang orasang tubig. -pinagbuhusan niya ng pansin ang ideya nina Galilei at Kepler. -Calculus ; sa pamamagitan ng pagkukwenta ay nabigyan ng katwiran ang mga nangyayari sa kapaligiran ayon sa batas ng kalikasan.9.-Batas ng Grabidad (Law of Gravity)- ang bawat bagay sa daigdig ay may atraksyon sa ibang bagay, batay sa kanilang pinagsamang timbang at tayo sa pagitan nila. -napatunayan niya ang haypotesis ng mga sinaunang Griyego na ang sansinukob ay kontrolado ng mga batas ng kalikasang maaaring alamin ng tao.10.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO William Harvey -itinuring na nagpasimula ng makabagong medisina. -pinag-aralan niya ang sirkulasyon(circulation)- ang pagdaloy ng dugo sa katawan Pagsusuri: -puso- sentro sa pagkalat ng dugo sa buong katawan -binobomba ng puso ang dugo s buong katawan na dumadaan sa artery at bumalik sa pamamagitan ng vein - napag-alam din niya ang paraan ng paggrado ng dugo kapag ito ay tumataas o bumababa11.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Edward Jenner - pinasimulan niya ang paniniwala na ang bawat bahagi ng katawan ay may sariling halaga at tungkuling dapat gampanan. -ang pinakamahalagang natuklasan niya ay ang bakuna panlaban sa mga sakit - Naisip na niya kapag ang tao ay may kaunting mikrobyo sa katawan, ligtas na siya sa mga sakit na dulot nito. Dito nagsimula ang ideya ng pagbabakuna.12.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO LOUIS PASTEUR -natuklasan niya na mikrobyo - dahilan ng mga sakit na maaaring patayin ng gamot na tinawag niyang antibiotic. - nabatid din niya ang gamot sa rabies na galing sa kagat ng asong ulol *Pasteurization - proseso kung saan pinapainitan ang pagkain sa closed system at papalamigin sa isang container.13.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Dr. William Thomas Green Morton - natuklasan niya na ang paglanghap ng ether ay nakakaalis ng sakit sa pagbunot ng ngipin. *Ether - organic compounds na naglalaman ng isang pangkat maaaring umapoy na kimiko -siya ang nagpasimula ng bagong sangay ng medisina na tinawag na Anesthesiology. *Anesthesiology- sangay ng medisina nababahala sa kawalan ng pakiramdam (anesthesia) at anesthetics.14.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Wilhelm Conrad Roentgen - German physicist - siyang ang nakagawa at nakadiskobre ng electromagnetic radiation sa isang wavelength range na kung tawagin ay X-Ray15.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Pierre at Marie Curie - pinag-aralan nila ang radioactivity - nadiskobre nila ang radium at polonium (mula sa pangalan ng bansa ni Marie, Poland)16.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Charles Darwin *Teorya ng Ebolusyon - ang lahat ng kasalukuyang hayop at halaman ay nagmula sa mga unang hayop at halaman. Ang mga ito'y nabubuhay at nag-aanak ng susunod na lahing kahawig niya. *Natural Selection- naiangkop ng mga hayop at halaman ang kanilang sarili sa kapaligiran *On the Origin of Species- aklat ni Darwin tungkol sa teoryang ito.17.Teorya ng Ebolusyon ng Tao18.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Hugo de Vries -naging batayan niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito naunawaan niya ang mutation. Gregor Mendel -naging batayan rin niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito napag-alaman niya ang Law of Heredity - tinaguriang "Father of Heredity"19.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Antoine Lavoisier - siyang hinirang na "Ama ng Kemistri" -pinag-aralan niya ang resulta kapag ang isang bagay ay nasusunog: *kung metal ang nasusunog mabigat ang abo sapagkat humahalo dito ang oxygen na galing sa hangin *abo ng nasusunog na bahay ay m magaan at sumasama sa hangin. -napatunayan niya ang "chemical change" pati na ang batas ni Newton20.Wakas21.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO IPINASA NINA: Vanessa B. Turalva Jadel Kaye B. Gines Jamie Kurstein A. Bayuga Ng: III - Lithium Raymart L. Cortez
How is energy from volcanoes tapped as source as electricity?
Rebolusyong siyentipiko1. PROYEKTO SA ARALING PANLIPUNAN IPINASA KAY: Gng. Leticia M. Balanon Araling Panlipunan Teacher2.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO3.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Natuklasan ng mga Griyego ang agham na siyang nagbigay-daan upang matutunan ng mga paham ang mga tuklas ng mga sinaunang iskolar. Ang mga tuklas na ito ay nagpakilala ng bagong lupain, bagong tao, mga hayop at halaman. Ang mga ito ay naging sandigan ng pagkatuto at kaalaman. Ang mga obserbasyon ay nagdulot ng bagong katanungan at teorya. Tinanggap na lang ng mag tao ang ideya na napatunayan ng ebidensya. Ang pagbabagong ito ay kabuuang epekto ng mga tuklas ng maraming tao.4.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Nicholas Copernicus(1473-1543) -isang iskolar mula sa Poland -ayon sa kanya: "Ang daigdig ay umiikot sa kanyang axis." -teorya- pinatotohanan ang teorya ni Aristarchus noong ikatlong taon BCE -De revolutionibus orbium coelestium (On the Revolutions of the Celestial Spheres)-kanyang aklat na ipinagbawal na basahin dahil naniwala ang Simbahan na taliwas ito sa kanilang mga aral5.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Galileo Galilei (1571-1630) -pinatunayan niya ang teorya ni Copernicus - sa tulong ng telescope na kanyang naimbento, kanyang naobserbahan na ang sinag sa buwan ay reflection galing araw. -tinawag siyang erehe Kristiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa ipinag-uutos ng Kristiyano Romano -ikinulong siya hanggang sa mapilitan siyang bawiin ang kanyang teorya6.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Johannes Kepler - isang kaibigan ni Galileo -isang German; lalong nagpatibay sa teorya ni Copernicus7.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Ang Renaissance ang nagbigaydaan sa pagkakamulat ng Kanlurang Europe. Sa panahong ito, binigyangpansin ng mga tap ang masusing pagsasaliksik sa iba't-ibang bahagi ng agham tulad ng medisina, astronomiya, biology at iba pa.8.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Sir Isaac Newton -mahilig siyang sumuri sa iba't ibang bagay tulad ng bakit lumilipad angsaranggola at kung paano napatakbo ang orasang tubig. -pinagbuhusan niya ng pansin ang ideya nina Galilei at Kepler. -Calculus ; sa pamamagitan ng pagkukwenta ay nabigyan ng katwiran ang mga nangyayari sa kapaligiran ayon sa batas ng kalikasan.9.-Batas ng Grabidad (Law of Gravity)- ang bawat bagay sa daigdig ay may atraksyon sa ibang bagay, batay sa kanilang pinagsamang timbang at tayo sa pagitan nila. -napatunayan niya ang haypotesis ng mga sinaunang Griyego na ang sansinukob ay kontrolado ng mga batas ng kalikasang maaaring alamin ng tao.10.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO William Harvey -itinuring na nagpasimula ng makabagong medisina. -pinag-aralan niya ang sirkulasyon(circulation)- ang pagdaloy ng dugo sa katawan Pagsusuri: -puso- sentro sa pagkalat ng dugo sa buong katawan -binobomba ng puso ang dugo s buong katawan na dumadaan sa artery at bumalik sa pamamagitan ng vein - napag-alam din niya ang paraan ng paggrado ng dugo kapag ito ay tumataas o bumababa11.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Edward Jenner - pinasimulan niya ang paniniwala na ang bawat bahagi ng katawan ay may sariling halaga at tungkuling dapat gampanan. -ang pinakamahalagang natuklasan niya ay ang bakuna panlaban sa mga sakit - Naisip na niya kapag ang tao ay may kaunting mikrobyo sa katawan, ligtas na siya sa mga sakit na dulot nito. Dito nagsimula ang ideya ng pagbabakuna.12.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO LOUIS PASTEUR -natuklasan niya na mikrobyo - dahilan ng mga sakit na maaaring patayin ng gamot na tinawag niyang antibiotic. - nabatid din niya ang gamot sa rabies na galing sa kagat ng asong ulol *Pasteurization - proseso kung saan pinapainitan ang pagkain sa closed system at papalamigin sa isang container.13.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Dr. William Thomas Green Morton - natuklasan niya na ang paglanghap ng ether ay nakakaalis ng sakit sa pagbunot ng ngipin. *Ether - organic compounds na naglalaman ng isang pangkat maaaring umapoy na kimiko -siya ang nagpasimula ng bagong sangay ng medisina na tinawag na Anesthesiology. *Anesthesiology- sangay ng medisina nababahala sa kawalan ng pakiramdam (anesthesia) at anesthetics.14.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Wilhelm Conrad Roentgen - German physicist - siyang ang nakagawa at nakadiskobre ng electromagnetic radiation sa isang wavelength range na kung tawagin ay X-Ray15.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Pierre at Marie Curie - pinag-aralan nila ang radioactivity - nadiskobre nila ang radium at polonium (mula sa pangalan ng bansa ni Marie, Poland)16.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Charles Darwin *Teorya ng Ebolusyon - ang lahat ng kasalukuyang hayop at halaman ay nagmula sa mga unang hayop at halaman. Ang mga ito'y nabubuhay at nag-aanak ng susunod na lahing kahawig niya. *Natural Selection- naiangkop ng mga hayop at halaman ang kanilang sarili sa kapaligiran *On the Origin of Species- aklat ni Darwin tungkol sa teoryang ito.17.Teorya ng Ebolusyon ng Tao18.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Hugo de Vries -naging batayan niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito naunawaan niya ang mutation. Gregor Mendel -naging batayan rin niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito napag-alaman niya ang Law of Heredity - tinaguriang "Father of Heredity"19.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Antoine Lavoisier - siyang hinirang na "Ama ng Kemistri" -pinag-aralan niya ang resulta kapag ang isang bagay ay nasusunog: *kung metal ang nasusunog mabigat ang abo sapagkat humahalo dito ang oxygen na galing sa hangin *abo ng nasusunog na bahay ay m magaan at sumasama sa hangin. -napatunayan niya ang "chemical change" pati na ang batas ni Newton20.Wakas21.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO IPINASA NINA: Vanessa B. Turalva Jadel Kaye B. Gines Jamie Kurstein A. Bayuga Ng: III - Lithium Raymart L. Cortez
Talambuhay ni hermano pule?
Relihiyon at rebelde lider, at founder ng Cofrada de San Jose, Apolinario de la Cruz ay ipinanganak sa Hulyo 22, 1815 sa Lukban, Tayabas (ngayon Quezon). Ang kanyang mga magulang ay Pablo de la Cruz at Juana Andres, pareho ng mga ito ng `yumaman pamilya at masipag Katoliko. Tungkol sa kanyang maagang edukasyon ay walang kilala; ngunit ang mga sumusunod na kung ano ang lumilitaw na maging isang bokasyon sa relihiyon Life, siya napunta sa Manila. Kapag sa lungsod, siya trietf na ipasok ang isa sa mga relihiyon na kautusan, ngunit ay bigo upang malaman na wala ay bukas para sa mga katutubong Pilipino, sa halip, Siya ay tinanggap tulad ng isang donado sa San Juan de Dios Hospital. Sa oras na siya ay natanggap sa Cofrad'ia de San Juan de Dios, isang relihiyon kapatiran bukas sa taal. Ang organisasyon na kung saan ay isang kaakibat ng ospital binuksan Mula la Cruz ng interes sa pampublikong pagsasalita. Siya sapilitang sarili makinig sa sermons andl natutunan sa Espanyol ang ilang kakayahan. Frorn ang pagkakapatiran, siya din ang natutunan ng mga grupo ng mga sangkap ng organisasyon. Ito ay lalabas na Mula la Cruz dill Hindi manatili mahaba at San Juan de Dios Hospital. Ayon sa Matta, siya ay pinatalsik mula sa mga ospital, kahit na para sa kung ano ang dahilan, ito ay Hindi kilala. Mga sumusunod na kanyang sariling deklarasyon, nagpunta siya bumalik sa kanyang inang-bayan, Lukban, at doon itinatag ang Cofradia de San Jose darating sa 1832. Siya ay pa rin ng isang binata ng labing-walo taon. Ang mga hangaring ng cofradia ay Hindi malinaw sa account, ngunit isa sa mga ito ay upang parangalan Saint Joseph at Virgin Mary sa pamamagitan ng pagkakaroon ng isang masa kilala sa 19th ng bawat buwan. Ang ibinigay mananalaysay David S. Barrows dahilan upang ilarawan ang cofradia bilang isang "espesyal na uri ng pagsamba." Ang pagkakapatiran sa 19 mga miyembro sa founder na ibinigay ang pamagat ng hermano mayor. De la Cruz, gayunman, ay mas mahusay na kilala bilang Hermano umingit. Para sa maraming mga taon na siya tried sa lihim upang akitin ang mga kasapi sa form ng isang malaking organisasyon. Ito ay lamang sa 1840 na siya ginawa ng publiko ang mga hangaring ng mga kapatiran sa bahay ng Francisco de los Santos, kung saan siya ay karaniwang hawak na mga pulong. Sa pamamagitan ng mga oras na ito ito ay mga miyembro Hindi lamang sa Tayabas probinsya, kundi pati na rin sa Batangas, Laguna at Tondo. Nagkaroon ng mga lalaki at babaeng mga kasapi, ang ilan sa mga ito ay nangangahulugan ng mga tao. Matapos ang buwanang masa kilala para sa kanila, ang mga bagong kasapi ay ipinakilala sa pamamagitan ng thehermano alkalde. Lahat ay hinihikayat na magdala sa mga bagong kasapi. Isang miyembro na maaaring simulan ang 12 mga bagong miyembro ay naging isang cabecilla o pinuno. Sa pamamagitan ng 1841 ay may higit sa S00 ang mga kasapi sa Lukban nag-iisa, higit sa 240 sa Tayabas town, 120 sa Pagbilao, 20 sa Tiaong, ng higit sa 40 sa Batangas (Lipa at San Pablo), 130 sa Maiayjay. Ito ay kalat-kalat ang mga kasapi sa Laguna (Nagcarlan, Liliw, Magdalena). Tinatayang bilang ng mga Hermano umingit kanyang sarili, batay sa mga padrones (pagpapatala) ang total ay mula sa 4,500 sa 5,000 kasapi. Ang cofradia ay dapat magkaroon ng convened general assemblies. Ito ay maaaring mula sa inferred ang katunayan na ang isang cabecilla had isa bumoto, at kung siya ay simulan 12 bagong mga kasapi siya ay nadagdagan ang kanyang kapangyarihan sa pagboto ng dalawang. Ang buwanang dues consisted ng isang tunay at kanin, na kung saan nagpunta sa lipunan ng pananalapi na kung saan ay iningatan sa pamamagitan ng isang mayordomo. Ang lipunan gaganapin sa bawat pulong ng ika-19 ng buwan. Pagkatapos ng mass, Hermano umingit kadalasan ay ibinigay ng isang talk. J.A. Robertson nakalagay na "walang isa maliban pureblooded natives ay pinapayagan na maging kasapi ng mga organisasyon mula sa mga bagay-bagay na kung saan ang mga Spaniards palaging may sinabi na naniniwala na ang confraternity ay pampulitika sa kalikasan at relihiyon na motives lamang ng isang bulag." Ilang asserted na ang confraternity ay isang uri ng isang "Katipunan." Hermano umingit kinakailangan upang gawing legal ang pagkakaroon ng pagkakapatiran at kaya siya petitioned ang obispo ng Camarines para sa pagkilala at authorization upang paganahin ang mga ito sa hold na pulong at sa practice nito rites. Gayunman, ang mga petisyon ay tinanggihan. Ibang aplikasyon ay naipadala na sa Audiencia sa Manila. Oras na ito, Don Domingo Rojas ay approached upang ihanda ang mga papeles ngunit ang Audiencia tabled ang pakiusapan. Ito ay lumitaw na ang lipunan ay ipinapayo sa pamamagitan ng ilang mga abogado o mga opisyal sa lungsod ng bansa tulad ng Don Jose Florentino, Don Felipe LIWANAG de Marifosque, at Don Toribio Pantoja. Ang pagkakapatiran aroused ang suspicions ng mga Pransiskano friars sa lalawigan na sensed nito ay naglalayong erehe. Sila ay sumampalataya na ang cofradia ng mga gawain ay sismatiko sa kalikasan at nagkaroon na bigti. At sa gayon, sa Oktubre 19, 1840. ang gobernadorcillo ng Lukban, kapag ang kahilingan ng mga friars, ordered ang pag-aresto ng mga miyembro ng kapatiran na ay binuo sa bahay ng Francisco delos Santos. Ilang tao 243 ng 500 sa 600 kasalukuyan ay seized at bulahaw bilangguan. Ang pag-aresto sa pakyawan ay agad-agad na iniulat sa gobernador ng probinsiya, Don Joaquin Ortega na kaagad ordered ang release ng mga bilanggo. Sa kabila ng mga order ng gobernador na release ang mga bilanggo, ang pangalawa, Fr. Antonio Mateo ng Tayabas at Fr. Manuel Sancho ng Lukban iningatan ang mga kasapi ang mga bilanggo. Hermano I'ule Hindi basura anumang oras. Siya ay nagpadala ng isang ulat na Dali-Dali sa Archbishop Segui sa Manila denouncing ang Hindi sapilitan at Hindi gawang ng friars sa Tayabas. Sa isang pampublikong patalastas na ipinaskil sa pintuan ng simbahan ng Lukban, siya din ang mga akusado Franciscans ng gawang Hindi makatao laban sa mga bilanggo, na nagpapahiwatig na bugbog ay pangako sa isa o dalawang mga kasapi; na ang kanyang imahen ay sinusunog at ang mga miyembro ay ini-threatened sa pagtitiwalag ng iglesiya . Hermano umingit questioned ang awtoridad ng mga kinatawan at ng parokya pari na gawin ang ganoong gawain dahil sa mga hangaring ng lipunan ay Hindi laban sa Katoliko pananampalataya. Siya ng isa pang liham na ipinadala sa January 29, 1841, sa Bishop of Nueva Caceres reiterating kanyang posisyon na ang cofradia ay Hindi laban sa alituntunin ng batas. Ito ay endorsed sa iuez provisor ng titulo ng obispo, na, sa turn, endorsed ito na ang pangalawa, Fr. Antonio Mateo ng Tayabas at sa Fr. Manuel Sancho, ang mga pari ng parokya Lukban. Natural, ang mga petisyon ay disregarded, at sa halip, ang dalawang friars ipinahayag na Hermano Pulewas Hindi magkasya sa mga damit ng mga bata ng cofradia. Hermano umingit ay Hindi na-asa. Paniniwalang na may katarungan sa kapatiran ng sanhi, siya-file, para sa ikatlong oras, ng isang apela sa Audiencia sa Manila sa pamamagitan ng Don Domingo Rojas at iba pa. Muli, ang petisyon ay Hindi heeded. Ang katunayan na ang Hermano umingit tinangka upang gawing legal ang mga organisasyon sa pamamagitan ng parehong mga pari o obispo at mga awtoridad ng pamahalaan, ay nagpapahiwatig na ang isang rebolusyon ay Hindi sa cofradia ng usapin. ito ay lubhang walang kasiguruhan na ang mga organisasyon na sa simula ng anumang pampulitikang layunin. Kaya, ang panunupil ay isang pagkakamali. Sa oras na ito ang cofradia patuloy ang normal na gawain - muli cruiting mga bagong kasapi at may hawak na mga pulong. Sa pag-aaral ng organisasyon at iniisip na ito ay labag sa bayan ng isang grupo, ang Gobernador General, Don Marcelino de Oraa y Lecumberri ordered ang pag-aresto ng mga kasapi nito at sa kapatiran ng buwag. Mula sa oras na iyon sa, HermanoPule at ang kanyang mga alagad buhay ng isang takas ng buhay. Siya ang unang na natipon ang kanyang mga lalaki sa Bay, Laguna at pagkatapos ay nagpunta sa San Pablo, pagkatapos ay sa Tiaong at sa Sariaya. Siya pagkatapos ay inilipat sa Isabang, isang Sityo sa pagitan ng Sariaya at Tayabas, kung saan siya ay sumali sa pamamagitan ng iba pang mga kasapi mula sa Batangas at Laguna at iba pang mga bayan ng Tayabas. Samantala ang gobyerno ay ang paghahanda ng mga tropa sa umaakit sa mga ito sa labanan. Isang militar na puwersa ng 300 lalaki sa ilalim ng Alcalde Mayor Joaquin Ortega ay nabuo sa Oktubre 11, 1841 sa mga atake sa kampo ng mga Hermano umingit. Isang order ay ibinibigay sa mga grupo sa pagsuko ngunit ang mga rebels sa halip masunog ang komunikasyon. Ang kampo ay reinforced by Ita bowmen na naging lubhang kapaki-pakinabang sa pagtatanggol sa kampo. Sa katunayan, ang unang pang-aatake ay trahedya para sa panig ng gobyerno dahil Ortega at ang ilan sa kanyang mga lalaki ay namatay. Ang gobyerno pwersa nagpunta sa retiro at ang mga rebels seized ang abondoned falconetes, armas, at ammunition. Ang trahedya ay iniulat sa Manila at agad-agad Captain General Oraa hihirangin Don Isidro mahalaga interim alcalde alkalde on October 29, 1841. Ang kapitan ng pangkalahatang ordered Lt. Col. Joaquin. Huet, upang magpatuloy kaagad sa Tayabas province na may higit sa 300 mga tropa. Ang alcalde mayor ng Laguna ay mas maaga na ipinadala 25 cuadrilleros at 6 na sundalo sa ilalim ng Captain Clemente Gonzales. Ang probinsiya natitiyak augmented ang lakas na nagmumula sa Manila. Ito ay Hindi tiyak kung Hermano umingit ay kamalayan ng isa pang darating atake. Sa anumang rate, siya lumipat sa kanyang kampo sa Alitao, sa isang lugar na malapit sa Tayabas capital, na kung saan siya raka pinatibay. Ang nagtatanggol tampok ay pinagbuting sa pamamagitan ng dalawang streams tinatawag Iyam at ipilan na bordered ang lugar. Ang isang tulos ay itinayo. Siya na binuo ng isang kapilya na ginawa ng kawayan at nipa, at mga karapatan ng isang bahay sa tabi nito para sa kanyang sarili. Siya ngayon-iisip na break lahat ng relasyon na may naitatag ang Iglesia. Siya ang sarili assumed ang pamagat ng kataas-taasang obispo habang ang kanyang mga alagad nakoronahan sa kanya at nagsimula ang pagtawag sa kanya "hari ng mga Tagalogs." On October 30, Alcalde Mayor napakaimportante pagpapawalang-sala sa lahat ng mga inaalok na pagsuko. Ito ay nag-aalok sa Hermano umingit's Camp sa Alitao. Siya masunog ang komunikasyon at nagsilbi paunawa na sila ay umaakit sa labanan ang pwersa ng gobyerno. Sa umaga ng Nobyembre i, ang pwersa ng gobyerno na nagsimula ang kanilang pang-aatake sa De la Cruz posisyon at pagkatapos ng apat na oras ng labanan, ang isang libong mga rebels ay namatay sa magkasalubong. Hermano umingit ay able sa pagtakas sa Sariaya, ngunit ay nasubaybayan at nahuli sa pamamagitan ng isang maliit na puwersa despatsado sa pamamagitan ng Col. Huet. Pagkatapos ng isang buod ng trial, siya ay sentenced sa kamatayan sa pamamagitan ng pagpapaputok ng mga baril. Fr. Manuel Sancho, na witnessed magpatuloy ang iniulat na Hermano umingit namatay serenely at ay nagpakita ng di-pangkaraniwang kadakilaan ng espiritu. Kanyang katawan ay hiwain. Kanyang ulo ay ilagay sa isang cage na kung saan ay ipinapakita sa tuktok ng isang pol nananatili sa tabing daan humahantong sa Majayjay bayan. Dalawang araw na mamaya sa Nobyembre 6, 1841, Dionisio de los Reyes at Miguel de Jesus, pareho ng Tayabas Town, at Francisco Espinosa ng Sariaya, ay naisakatuparan sa pamamagitan ng isang grupo ng nagpapaputok. Captain General Oraa ipinahayag sa kanyang noticia na sila ay din ng mga lider ng panghihimagsik. Ito ay ang aftermath ng Spanish poot ayon sa ipinapahiwatig sa pamamagitan ng mga kinatawan ng Spanish kataas-taasang awtoridad sa Islands, Don Marcelino Oraa, sa kanyang bando on November 11, 1841. Sa pamamagitan ng parehas na bando, isang general amnesty ay ibinibigay sa lahat ng mga kasapi na kinuha bahagi sa pag-aalsa na ibinigay nila ipinapahayag ang kanilang sarili sa mga lokal na awtoridad sa loob ng 20 araw at sa lahat ng mga kasapi na Hindi kumuha ng bahagi kung sila ay ipinapahayag ang kanilang sarili sa loob ng 30 araw. Mga taong may armas na pagsuko sa mga ito sa loob ng 15 araw. Mayroong isang maliit na pag-aalsa sa Manila precipitated ng upsiring sa Tayabas, A disiplinahin ng mga katutubong sundalo quartered sa Malate rose up sa mga armas, sumali sa pamamagitan ng comarades sa Fort Santiago. Sila had been aroused sa pag-aaral ng pagpapatay ng mga miyembro ng cofradia sa Tayabas, ito ang nangyari sa January 20, 1843, ngunit sila ay decimated sa pamamagitan ng isang pwersa ng gobyerno. Ang mga sumusunod na araw ng mga taong survived ay pakikipagsapalaran. Ang mga lider ng mga insurgents, Sgt. Samaniego, at ang iba ay pagbaril sa Bagumbayan field sa Enero 22
Give you a script of noli me tangere chapter 32 please?
SCENE 1 Isang Salu-salo PADRE DAMASO: Hindi ba ninyo batid na marami sa mga Indiyo ang mangmang? LARUJA: Padre Damaso, hindi rin ba ninyo batid na nasa tahanan tayo ng isang Indiyo? PADRE SIBYLA: Maaaring masaktan mo si Kapitan Tiyago. DAMASO: Hmp! Matagal nang ipinagpalagay ni Tiyago na siya'y hindi isang Indiyo. Inuulit ko, wala nang makakatalo sa kamangmangan ng mga Indiyo! Biglang natigil ang usapan nang dumating si Kapitan Tiyago kasama si Crisostomo Ibarra. TIYAGO: Mga kaibigan, ikinagagalak kong ipakilala sa inyo, ang dahilan ng pagsasalong ito...ang anak ng nasira kong kaibigan, si Don Crisostomo Ibarra. Kararating lamang niya mula sa Europa. CRISOSTOMO: Buenos Noches Amigos. Sa mga kura sa aking bayan...at sa matalik na kaibigan ng aking ama, Padre Damaso (hindi pinansin) ...patawarin po ninyo ako sa aking pagkamamali. DAMASO: Hindi ka nagkakamali. Ako nga si Padre Damaso, ngunit kailanma'y hindi ko naging matalik na kaibigan ang iyong ama. TINYENTE: Kayo na nga ba ang anak ng yumaong si Rafael Ibarra? CRISOSTOMO: Sa inyong lingkod, Señor Tinyente. TINYENTE: Maligayang pagdating. Nawa'y mas maging mapalad kayo kaysa sa inyong ama. CRISOSTOMO: Maraming salamat po. UTUSAN: Nakahanda na ang hapunan! Ang mahahalagang tauhan ay patungo na sa hapagkainan. Hindi sinasadyang naapakan ni Tinyente Guevarra ang laylayan ng bestida ni Donya Vidtorina. VICTORINA: Wala ka bang mga mata? TINYENTE: Mayroon po, Señora. Mga matang mas malinaw pa kaysa sa inyo. Ngunit ako ay nakamasid sa kulot ninyong buhok. Sa hapagkaianan. LARUJA: Señor Ibarra, sa halos pitong taong ninyong pamamalagi sa ibang bansa, ano'ng pinakamahalagang bagay ang nakita n'yo? CRISOSTOMO: Nang natutunan ko ang kasaysayan, nalaman kong ang kalayaan o ang pagkaalipin ng isang bansa ang nagdidikta ng kasaganahan o paghihikahos nito. DAMASO: Nagawa mong lustayin ang iyong yaman para lamang diyan? Wala ka na bang nakitang mas mahalaga? Isa kang bulag! Kahit ang isang bata'y alam iyan. CRISOSTOMO: Nagpapasalamat ako't palagay ang loob ng dating kura sa akin. Nawa'y ipagpaumanhin ninyo ako. Kagagaling ko lamang sa mahabang biyahe at may aasikasuhin pa ako bukas. Para sa España at Pilipinas! TIYAGO: Huwag ka munang umalis, darating pa si Maria Clara. IBARRA: Bibisitahin ko po siya bukas. Sa ngayon ay may importante pa akong dapat gawin. Nakaalis na nga si Ibarra. PADRE DAMASO: Nakita na ninyo? Ganyan ang nangyayari sa mga kabataang ipinapadala sa Europa! Nagiging mayabang at mapagmataas! Kaya nararapat lamang talagang ipagbawal na ang pagpapadala ng mga kabataan sa Europa! End of Scene. SCENE 2 Erehe at Pilibustero Sa kalyeng maraming tao, abala si Ibarra sa kaiisip habang siya'y naglalakad. Bigla siyang napahinto nang may kamay na pumatong sa kanyang balikat. TINYENTE: Señor Ibarra. CRISOSTOMO: Tinyente, kayo pala. Ginulat po ninyo ako. TINYENTE: Mag-ingat kayo, Señor. Maging aral sana sa inyo ang nangyari sa inyong ama. CRISOSTOMO: Tila may nalalaman kayo tungkol sa pagkamatay ng aking ama. Maaari ba ninyong sabihin sa akin? TINYENTE: Wala ba kayong nalalaman? Sa pagkakaalam ko, namatay ang iyong ama sa loob ng bilangguan. CRISOSTOMO: Sa bilangguan?! Nakulong po ang aking ama? Hindi kaya kayo'y nagkakamali lamang? TINYENTE: Hindi ako maaaring magkamali. Ang iyong ama ay namatay sa bilangguan. Si Rafael Ibarra, siya na pinagbintang erehe at pilibustero ni Padre Damaso. CRISOSTOMO: Maaari ba ninyong sabihin sa akin ang buong pangyayari? Bakit po siya nakulong? TINYENTE: Noon ay mayroong isang Kastilang mangmang at masama ang ugali na naging kolektor ng buwis. Nang siya'y nangongolekta, minsan siyang napagkatuwaan ng mga bata… Flashback: Naglalakad ang kolektor dala-dala ang isang lapis at papel. Pinagtatawanan siya ng mga bata. BATA 1: Ba-be-bi-bu-bo! Ha Ha Ha! BATA 2: Hindi ba't hindi siya marunong magsulat? Para saan kaya ang lapis niyang dala? Ha ha ha! KOLEKTOR: Tigilan n'yo ko! Baka kung ano ang magawa ko sa inyo! Ano'ng sabi n'yo? Hinabol ng kolektor ang mga bata. Hinagisan niya ng baston ang isang bata at ito'y natamaan. Nahuli niya ito at kanyang sinaktan. KOLEKTOR: Ikaw, ano'ng sabi mo?! BATA: Ahh! Nagbibiro lamang po ako. Ahh-- RAFAEL IBARRA: Bitawan mo sila! Tinulak ni Don Rafael ang kolektor ng buwis at ito'y nawalan ng balanse. RAFAEL IBARRA: Hindi ko mapapayagang saktan ninyo ang mga bata. End of flashback. TINYENTE: Sa kasamaang palad ay ilang minuto lamang ay namatay ang kolektor. Dahil dito'y hinuli ang iyong ama at ikinulong. Tinakwil siya ng lahat, at pinagbintangan ng kung anu-ano. Dahil sa kabiguan niyang makalaya, nasira ang kanyang kalusugan at sa bilangguan na namatay. IBARRA: Kaya pala... Kaya pala hindi sinabi ni Kapitan Tiyago ang dahilan... Ama ko... End of Scene. SCENE 3 Pagsusuyuan sa Asotea MARIA CLARA: Bakit kaya wala pa siya? Sinilip ni Maria Clara ang bintana upang makita kung sino ang dumating. Nang nakita niya si Crisosotomo ay agad siyang tumakbo sa kanyang silid at nagpaganda. Pumasok naman si Crisostomo at siya'y sinalubong ni Tiya Isabel. CRISOSTOMO: Magandang araw po, Tiya Isabel. TIYA ISABEL: Magandang araw din sa iyo iho. CRISOSTOMO: Nandito po ba si Maria Clara? TIYA ISABEL: Maupo ka na lamang iho at tatawagin ko siya sandali. Si Tiya Isabel ay kumatok sa pinto ng silid ni Maria Clara. TIYA ISAEL: Maria Clara, si Tiya Isabel mo ito. MARIA CLARA: Pasok po kayo, tiya. TIYA ISABEL: Iha, nariyan na si Crisostomo. Paghihintayin mo pa ba siya? MARIA CLARA: Hindi na po, Tiya. Lumabas si Maria Clara. CRISOSTOMO: Hindi pa rin kumukupas ang iyong ganda, Maria Clara. Nagtungo silang dalawa sa Asotea. MARIA CLARA: Hmp! Nakapunta ka lang sa Europa, tumamis na ang iyong mga salita. Marahil, maraming magagandang babae sa ibang bansa ang nahulog sa pambobola mo. CRISOSTOMO: Mahal ko, alam mo bang ako ay isang mapalad na nilalang? MARIA CLARA: Mapalad? Bakit? Dahil sa mga babae mo? CRISOSTOMO: Mapalad dahil ipinagpasya ng ating mga magulang na ikasal ako sa pinakamagandang babae na ngayon ay nasa aking harapan. MARIA CLARA: Asus! Binola pa ako. CRISOSTOMO: Labis akong nangulila sa iyo, Maria. MARIA CLARA: Higit akong nangulila, Crisostomo. CRISOSTOMO: Patawarin mo ako kung ako'y magpapaalam na. Kailangan ko nang umuwi sa San Diego dahil bukas ay Araw ng mga Patay. Hanggang sa muli, mahal ko. MARIA CLARA: Sandali. Pumitas ng mga bulaklak si Maria Clara at ibinigay ang mga ito kay Crisostomo. MARIA CLARA: Ialay mo ang mga ito sa iyong mga magulang. CRISOTOMO: Maraming salamat, mahal ko. Lumakad na si Ibarra. MARIA CLARA: Mag-iingat ka, mahal kong Crisostomo. End of Scene. SCENE 4 Araw ng mga Patay May dalawang lalaking naghuhukay sa sementeryo. LALAKI 1: Sinunod mo ba ang utos niya? LALAKI 2: Tumigil ka na nga sa kakatanong, maghukay ka na lang diyan. LALAKI 1: Ayoko na! Ayoko nang maghukay! Dumating na sina Crisostomo at ang kanyang alalay. CRISOSTOMO: Nasaan ba? ALALAY: Sa likod po ng malaking crus, senyorito. CRISOSTOMO: Dito ba? ALALAY: Ngunit…hindi po rito ang natatandaan ko. Sandali lamang po at ipagtatanong ko. Nilapitan ng alalay ang naghuhukay at nagtanong. ALALAY: Alam mo ba kung saan ang malaking krus na itinirik dito? LALAKI 2: Ah, iyong malaking krus? Sinunog ka na iyon. ALALAY: Ano? Bakit mo naman ginawa iyon? LALAKI 2: Napag-utusan lamang ako ng malaking kura. CRISOSTOMO: At anong ginawa mo sa bangkay?! LALAKI 2: Sinabi sa akin ng malaking kura na dalhin ko raw ito sa libingan ng mga Intsik. CRISOSTOMO: At ginawa mo naman?! LALAKI 2: 'Wag po kayong magalit, senyor. Masyadong mabigat ang bangkay, at umulan pa nang gabing iyon kaya…itinapon ko na lamang ito sa ilog. CRISOSTOMO: Itinapon?! Isang kabaliwan ang iyong ginawa! Lumakad si Crisostomo at nang nakita niya si Padre Salvi, sinunggaban niya ito. CRISOSTOMO: Ano'ng ginawa mo sa aking ama? SALVI: Nagkakamali ka. Wala akong ginawa sa- CRISOSTOMO: Ano'ng wala? SALVI: Hindi ako! Tinitiyak ko sa'yo. Hindi ako, kundi sa Padre Damaso. Binitiwan siya ni Crisostomo at tuluyan ng lumayo. End of Scene. SCENE 5 Ang Dalawang Sakristan Nangangampana ang dalawang sakristan na sina Basilio at Crispin. BASILIO: Magpahinga na muna tayo Crispin. Naupo silang dalawa sa may sulok. CRISPIN: Magkano ba ang kita mo ngayong buwan, Kuya? BASILIO: Dalawang piso, bakit ba? CRISPIN: Nais kong bayaran mo ang sinasabi nilang ninakaw ko. BASILIO: Sira ka ba, Crispin? Diba't tatlumpu't dalawang piso ang binibintang nila sa iyo? Kahit isang taon pa akong magtrabaho, hindi ko mababayaran iyan. CRISPIN: Ngunit wala talaga akong ninakaw! Wala akong ninakaw. kuya…Kapag nalaman 'to ng Inay...natatakot ako. BASILIO: Tahan na, Crispin. Hindi rin naman maniniwala si Inay. Tahan na. 'Wag kang mawalan ng-- Naputol ang kanilang pag-uusap nang dumating ang Sakristan-Mayor. SAKRISTAN: Basilio, may multa kang dalawang real dahil sa hindi tamang pagpapatunog ng kampana…At ikaw Crispin, hindi ka maaaring umuwi hanggang hindi mo isinasauli ang ninakaw mo! CRISPIN: Ngunit wala po talaga akong ninakaw. SAKRISTAN: Magsisinungaling ka pa! Hinawakan ng sakristan sa braso si Crispin at hinila ito pababa ng hagdan. Ngunit nakahawak rin si Basilio sa kapatid. BASILIO: Matagal na po naming hindi nakikita ang aming Inay. Pagbigyan n'yo na po- Sinaktan ng sakristan-mayor si Basilio hanggang sa ito'y hindi na halos makatayo. Muli niyang hinila si Crispin at ito'y ikinaladkad pababa ng hagdan. CRISPIN: Kuya, tulungan mo ako! Papatayin nila ako! BASILIO: Crispin… Nang nakaalis na ang dalawa, pilit niyang iniahon ang kanyang sarili at tumakas siya gamit ang lubid ng kampana. End of Scene. SCENE 6 Ang Pamilya ni Sisa Abala si Sisa sa paghahanda ng pagkain para sa mga anak. SISA: Marahil ay gutom na gutom na ang mga anak ko...Hindi ko sila hahayaang magutom...Kaya naghanda ako ng masarap na pagkain... Biglang dumating ang lasing na si Pedro. PEDRO: May makakain ba? SISA: Mayroon. PEDRO: Nasaan?! Bilisan mo't nagugutom na ako! SISA: Ahh- Oo. Narito na. Kinain ni Pedro ang lahat ng pagkain. SISA: Wala nang natira? Ngunit paano'ng mga anak mo? PEDRO: Bakit?! May reklamo ka?! SISA: Wala. Wala- PEDRO: Teka, nasaan na ba ang mga batang iyon? SISA: Nasa kumbento pa. Pero uuwi rin sila- Nakita ni Sisa na paalis na ang asawa. SISA: Sandali, hindi mo ba sila hihintayin? PEDRO: Inuutusan mo ba ako?! Aalis ako kung kailan ko gusto! At umalis na nga si Pedro. SISA: Kawawang mga anak ko. Magsasaing na lamang ako ulit. Ilang minuto lamang ay dumating si Basilio. BASILIO: Inay! Inay! Gising pa po ba kayo? Inay! SISA: Basilio! Anak ko! Anon'ng nangyari sa'yo? Bakit ka umiiyak? Bakit ka sugatan? BASILIO: Tumakas po ako sa kumbento. Takot na takot na po ako. At si Crispin po-- SISA: Bakit, ano bang nangyari kay Crispin? Nasaan na siya? BASILIO: Naiwan po siya sa kumbento, Inay. Hindi po siya pwedeng umuwi dahil pinagbintangan siyang nagnakaw. SISA: Ano? Inakusahan ang mabait kong si Crispin? Dahil ba sa mahirap lang tayo, kailangan nating magdusa? BASILIO: Inay… SISA: Bakit, Basilio? Nagugutom ka? Halika ka, heto…heto ang kanin at tawilis. Kumain ka, anak ko. BASILIO: Ngunit hindi po ako kumakain ng tawilis, Inay. SISA: Alam ko, anak. Naghanda akong ng ibang ulam kanina, ngunit dumating ang iyong ama. BASILIO: Dumating si Itay? SISA: Oo. BASILIO: Pero umalis din siya agad, hindi po ba? SISA: Basilio! BASILIO: Patawad po, Inay. Isinara ni Sisa ang pinto at siya'y napabuntong-hininga. SISA: Diyos ko... Ano bang gagawin ko? End of Scene. SCENE 7 Ang Pagkabaliw ni Sisa Tumungo si Sisa sa kumbento dala-dala ang isang bakol na puno ng mga gulay. Nakita siya at kinausap ng utusan. UTUSAN: Para saan ang mga 'yan ale? SISA: Para sa kura, nais ko sana siyang makausap. UTUSAN: May sakit ang kura ngayon, tungkol saan ba ito? SISA: Hindi pa kasi umuuwi ang anak kong si Crispin. UTUSAN: Crispin? Kung gano'n, ikaw ang ina ng magnanakaw? Aba'y matapos magnakaw ng batang iyon, ay tumakas rin! Inutusan pa nga ako ng mga kura na magpunta sa kwartel at magsuplong. Sa katunayan ay papunta na ang mga guardia civil sa inyong tahanan upang hulihin ang mga magnanakaw mong anak. SISA: Hindi…hindi magnanakaw ang mga anak ko. KUSINERA: Hoy! Ina ng mga magnanakaw! 'Wag mong iyakan ang mga anak mo! Wala kang mapapala sa kanila dahil nagmana saila sa kanilang ama! Tamatakbong tumungo si Sisa at nakita niya ang mga Guardia Civil. GUARDIA CIVIL: Ikaw ba si Sisa, ang ina ng magnanakaw? SISA: Opo, ako nga ho si Sisa, ngunit hindi po magnanakaw ang mga anak ko. GUARDIA CIVIL: 'Wag mo nang ipagkaila, kung ayaw mong lumala pa ang sitwasyon. Sabihin mo na kung saan mo itinago si Crispin! SISA: Señor, ilang araw ko na hong hindi nakikita si Crispin. GUARDIA CIVIL: Eh, kung ganoon, isauli mo na lamang ang perang ninakaw ng iyong mga anak! SISA: Señor, kahit pa minsang nagugutom ang mga anak ko, hinding-hindi nila magagawa ang magnakaw, maniwala kayo. GUARDIA CIVIL: Sinungaling! Pero kung iyan iyong gusto, Ikaw ang ikukulong naming hanggang hindi isinasauli ng mga anak mo ang mga ninakaw nila. SISA: Pero wala ho talagang ninakaw ang mga anak ko, Señor. Parang awa n'yo na, 'wag n'yo po akong ikulong… Dinala ng mga guardia civil si Sisa sa kuwartel. GUARDIA CIVIL: Mabubulok ka sa bilangguan hanggang hindi ka magsasabi ng totoo! Dumating ang alperes at nalaman ang tungkol kay Sisa. ALPERES: Kamalian 'yan ng kura! Pakawalan n'yo siya at 'wag n'yo na siyang gagambalin pa, at kung gusto ng kura na na maibalik ang kanyang mga ginto, sabihin n'yo sa kanya na manalangin siya kay San Antonio! Agad nilang pinakawalan si Sisa. GUARDIA CIVIL: Umalis ka na rito! Wala nang maipapakain ang gobyerno sa'yo! Ha! Ha! Ha! Tumakbo si Sisa patungo sa kanilang bahay. SISA: Crispin! Basilio! Mga anak ko! Nasaan na kayo? May nakita siyang damit na duguan. SISA: Ano 'to? Damit ni Basilio? Dugo…Bakit may sugat ang anak ko? Ha! Ha! Ha! Dugo ng anak ko! Ang magnanakaw kong anak! Ako' ang ina ng mga magnanakaw! Ha! Ha! Ha! Dugo! At tuluyan nang nabaliw ang kawawang si Sisa. End of Scene. SCENE 8 Ang Pangingisda Si Maria Clara ay masayang nakikipagkuwentuhan sa kanyang mga kaibigan. KAIBIGAN 1: Maria Clara, kumusta na kayo ni Ibarra? MARIA CLARA: Kami ni Ibarra? Anong "kami" ni Ibarra? KAIBIGAN 2: Hindi ba't kararating lamang niya? MARIA CLARA: Oo…sa katunayan ay papunta na siya dito ngayon at sabay kaming mangingisda… MGA KAIBIGAN: Uuuuuyy… Hindi katagalan… MARIA CLARA: O, nandito ka na pala, Crisostomo. IBARRA: Maaari na ba tayong umalis, mahal ko? MARIA CLARA: Kung iyan ang nais mo… Sa palaisdaan… ELIAS: Señorita Maria Clara, saan po ninyo gustong pumunta? MARIA CLARA: Nais ko sanang pumunta sa palaisdaan ng aking ama. Malayo pa ba? ELIAS: Naku hindi po, señorita. Ilang sandali na lamang at makakarating na rin tayo doon. MARIA CLARA: Ano iyon? ELIAS: Marahil ay kahoy lamang po. MARIA CLARA: Ah kahoy lamang pala. IBARRA: Kahoy pa rin ba iyon? ELIAS: Sandali lamang po at titingnan ko- Isang buwaya!!! MARIA CLARA: May buwaya! ELIAS: Kaya pala nauubos na ang mga isda sa ilog na ito! Kailangang mamatay na ang buwaya na iyan! MARIA CLARA: Crisostomo, nanganganib ang buhay niya! IBARRA: Huwag kang mag-alala, mahal ko. Ililigtas ko siya. MARIA CLARA: Ibarra! Makalipas ang ilang sandali. MARIA CLARA: (Umiiyak) Nasaan na sila? Baka kung ano na ang nangyari sa kanila. TAUHAN: Ligtas sila! Ligtas sila! ELIAS: Maraming salamat po sa pagligtas ninyo sa buhay ko, Señor Ibarra. Balang araw, sa panahong kailangan ninyo ng tulong, nakahanda po akong tulungan kayo. KABABAIHAN: Isa kang tunay na bayani, Ibarra! Mabuhay ka! End of Scene. SCENE 9 Ang Panghugos Maraming tao sa paligid dahil ito ang araw ng pagbabaon ng panulukang-bato ng bahay paaralan na itatayo ni Ibarra. GOBERNADOR: Señor Ibarra, ikaw naman ang maglagay ng palitada sa ibabaw ng bato. IBARRA: Ikasisiya ko po, gobernador. Lumapit si Ibarra sa malaking bato upang ilagay ang palitada. IMBENTOR: Isang maling galaw mo lamang, tiyak patay ka. Itinulak ni Elias ang imbentor kaya ito ang natamaan ng malaking bato at ito'y namatay. Nagulat ang lahat sa kanilang nakita. IBARRA: Ano'ng ibig-- Elias? ELIAS: Mag-iingat kayo, Señor. Hindi lamang ito ang maaaring mangyari sa inyo. Saka ko na lamang sasabihin sa inyo ang lahat. Tumakbo palayo si elias. IBARRA: Sandali-Ano'ng nangyari sa taong ito? TAUHAN: Muntik na kayong patayin ng taong iyan! GOBERNADOR: Ngunit siya rin ang nabiktima sa masama niyang balak. IBARRA: Kung gano'n, ako na lamang ang magpapalibing sa kanya. TAUHAN: Paumanhin Señor Ibarra, ngunit hindi ba't pinagtangkaan niya ang inyong buhay? IBARRA: Oo nga, ngunit...siya ang nasawi. Ano pa bang parusa ang dapat niyang matanggap? Pinapatawad ko na siya. KABABAIHAN: Ang bait-bait talaga niya. Mabuhay ka, Crisostomo Ibarra! End of Scene. SCENE 10 Ang Pananghalian Sa isang malaking hapag, nananghali sina Crisostomo, Maria Clara at ang ibang mga panauhin. Biglang dumating si Padre Damaso at binati siya ng lahat maliban kay Ibarra. IBARRA: Mahal ko, nagustuhan mo ba ang pagkakagawa ng itinayo kong paaralan? MARIA CLARA: Siyempre naman, mahal ko. Sa kabilang bahagi ng hapagkainan nagdadabog ang galit na kura. DAMASO: Hindi man lamang niya ko binati sa aking pagdating?! Talagang tumaas na ang tingin niya sa kangyang sarili! Nakapunta lamang siya sa Europa, aba'y akalain mong sino kung umasta! MARIA CLARA: 'Wag mo na lamang pansinin ang kanyang sinasabi, mahal ko. IBARRA: Kung alam mo lamang kung ganoo ako nagtitimpi sa kurang iyan. DAMASO: Katulad lamang siya ng kayang ama! Akalain mong isang desente ngunit hindi rin marunong gumalang sa batas ng simbahan… IBARRA: Patawarin mo ako Maria Clara, pero hindi ko na ito matitiis pa! DAMASO: ...tama lamang na siya'y pinarusahan na mamatay sa kulungan at-- Hindi na natuloy ni Padre Damaso ang kanyang sasabihin dahil sinunggaban siya ni Ibarra na hawak-hawak ang isang patalim. IBARRA: Hahayaan ko kayong insultuhin ako ngunit 'wag na 'wag ninyong babastusin ang alaala ng aking ama! KABABAIHAN: Maghunos-dili ka Ibarra. Alagad ng Diyos ang kinakalaban mo. IBARRA: Alagad ng Diyos? Paano n'yo nasabing siya'y alagad ng Diyos? Ang taong ito ang naghatid sa aking ama sa kabiguan, na naging dahilan ng kanyang pagkamatay. At ngayon, nagawa pa niyang bastusin ang alala nito. Ganito ba ang gawain ng isang alagad ng Diyos? MARIA CLARA: Crisostomo! Pakiusap…alang-alang man lamang sa akin, 'wag mong saktan si Padre Damaso. Binitawan ni Ibarra ang takot na si Padre Damaso. IBARRA: Maria Clara, kung hindi lamang kita mahal, baka nakita n'yo na kung may dugo ba talagang dumadalo'y sa mga ugat ng taong iyan! Lumisan si Ibarra at iniwan ang umiiyak na si Maria Clara. End of Scene. SCENE 11 Si Donya Consolacion at Sisa Narininig ni Donya Consolacion si Sisa na umaawit kaya ipanatawag niya ito sa mga guardia civil. CONSOLACION: Mga guardia civil! GUARDIA CIVIL: Bakit po Señora? CONSOLACION: Sino iyang kumakanta? GUARDIA CIVIL: Siya po, ang baliw. CONSOLACION: Dalhin n'yo siya rito. GUARDIA CIVIL: Masusunod po, Señora. Kinuha ng mga guardia civil ang baliw na si Sisa. GUARDIA CIVIL: Narito na po siya, Señora. CONSOLACION: Pakantahin n'yo siya. GUARDIA CIVIL: Hoy Baliw! Umawit ka! Awit na! Awit na! At umawit naman si Sisa. CONSOLACION: Magaling! Mga guardia civil, maaari na kayong umalis. GUARDIA CIVIL: Opo, Señora. Umalis ang mga guardia civil. CONSOLACION: Hoy Baliw! SISA: Baliw? Sinong baliw? Ha! Ha! Ha! Baliw! CONSOLACION: Sumayaw ka! SISA: Sumayaw? CONSOLACION: Gayahin mo ako. Sumayaw ang donya. SISA: Ha! Ha! Ha! Sumasayaw ang matandang baliw! CONSOLACION: Hoy! Hindi ako ang baliw! Ikaw! SISA: Ako? Ako ang baliw? Ha! Ha! Ha! Ako ang baliw! CONSOLACION: Oo. Ikaw nga! At inuutusan kitang sumayaw! SISA: Ayoko. Ayokong sumayaw! Baliw lang ang sumasayaw. Ha! Ha! Ha! Pinalo ni Donya Consolacion si Sisa gamit ang isang latigo. CONSOLACION: Sabi nang ikaw ang baliw! Baliw ka talaga! Baliw! Baliw! SISA: Aray! Biglang dumating ang Alperes at inawat ang donya. ALPERES: Consolacion! Ano ba itong ginagawa mo?! CONSOLACION: Bitiwan mo nga ako! Tuturuan ko ng leksyon ang baliw na 'yan! ALPERES: Tumigil ka nga! Hindi ka na naawa. May sira ka na rin talaga, ano? SISA: Dugo! Basilio? Crispin? Ang mga anak ko! Dugo! Ha! Ha! Ha! ALPERES: Mga Guardia Civil! Bihisan n'yo at gamutin ang babaeng ito. Bukas ay ihatid n'yo siya sa tahanan ni Crisostomo Ibarra. End of Scene. SCENE 12 Si Alfonso Linares Sa tahanan nila Kapitan Tiyago ay dumating ang mag-asawang de Espadaña kasama ang isang binatang Kastilang nagngangalang Alfonso Linares upang alamin ang kalagayan ng may sakit na si Maria Clara. TIYAGO: O Doña Victorina, kayo pala. Tuloy kayo. VICTORINA: Magandang araw, Kapitan Tiyago at Isabel. TIYAGO: Mukhang may kasama yata kayo- VICTORINA: Ahh oo-- ALFONSO: Magandang araw po, ako nga po pala si Alfonso Linares. TIYAGO: Magandang araw rin sa iyo, iho. TIBURCIO: Kumusta na ang kalagayan ni Maria Clara? ISABEL: Wala pa rin pong pagbabago, Don Tiburcio. Nagtungo sila sa silid ni Maria Clara. TIBURCIO: Iha, kumusta na ang iyong pakiramdam? MARIA CLARA: Sumasakit pa rin po ang aking ulo, doktor. ALFONSO: Doña Victorina, siya po ba si Maria Clara? VICTORINA: Oo, Alfonso. ALFONSO: Tunay nga po talagang napakaganda niya. Biglang dumating ang matabang kura na si Padre Damaso. TIYAGO: Magandang araw po, Padre Damaso. DAMASO: Nasaan na siya? TIYAGO: Nagpapahinga po siya sa kanyang silid. Nagtatakbong tumungo si Padre Damaso. DAMASO: Maria Clara! MARIA CLARA: Padre Damaso...salamat po sa pagbisita ninyo. DAMASO: Labis akong nag-alaala sa iyo, iha. Magpagaling ka kaagad. MARIA CLARA: Opo. DAMASO: O sige iha, magpahinga ka muna. MARIA CLARA: Opo, padre. Lumabas si Padre Damaso sa silid ni Maria Clara at pumunta sa sala. VICTORINA: Padre Damaso. DAMASO: Victorina, sino iyang kasama mo? VICTORINA: Ang totoo niyan ay kanina ko pa po siya gustong ipakilala sa inyo, padre. Siya po si Alfonso Linares, ang inaanak ng inyong bayaw. DAMASO: Inaanak ng aking bayaw? Ikaw na nga ba ang inaanak ni Carlicos? ALFONSO: Opo, ako na nga po, padre. DAMASO: Ano'ng saya ko't sa wakas ay nakita na kita, iho. ALFONSO: Ako rin po, padre. Matagal ko na po kayong gusto makilala. VICTORINA: Nandirito po siya upang maghanap ng mapapangasawa, padre. DAMASO: Ng mapapangasawa? Madali lamang iyan...maghintay ka lamang, iho. End of Scene. SCENE 13 Ang Dalawang Donya Naglalakad na magkahawak-kamay ang mag-asawang de Espadaña kasama si Linares hanggang sa napadaan sila sa tahanan ni Doña Consolacion. CONSOLACION: Pwe! Ano ba naman 'yan! Ang papangit naman ng dumadaan! VICTORINA: Hoy! Labandera, kami ba ang pinariringgan mo?! CONSOLACION: Bakit, nataman ka ba? Ha! Ha! At ano'ng sinabi mo? Labandera? Gusto mo labhan ko 'yang kulot mong buhok? Baka naman gusto mo plantiyahin ko pa? VICTORINA: Hoy matandang mangkukulam, kung makapagsalita ka, akala mo kung sino kang maganda! Bumaba si Doña Consolacion hawak-hawak ang latigo ng asawa Tiyempo namang dumatig ang alperes. CONSOLACION: Ano'ng sabi mo?! Gusto mong magtuos tayo? VICTORINA: Hindi kita uurungan! Namagitan si don Tiburcio sa kanilang labanan. ALPERES: Pwede bang tumigil na kayong dalawa, para kayong mga bata! VICTORINA: Alperes, pagsabihan mo iyang asawa mong mukhang mangkukulam! ALPERES: Kung hindi ka lang isang babae- TIBURCIO: Tayo na Victorina, wala tayong mapapala sa mga iyan. CONSOLACION: Ang kapal ng mukha mo, pilay na pekeng manggagamot! Nagtungo ang mag-asawang de Espadaña sa tahanan ni Kapitan Tiyago. VICTORINA: Tiburcio, bakit hindi mo man lamang hinamon ang mayabang na alperes na 'yon?! TIBRUCIO: Mukha ba akong may laban sa kanya? VICTORINA: Ikaw Alfonso! Binabalaan kita, kapag hindi mo sila hinamon, hindi ka makakasal kay Maria Clara, at malalaman ng lahat ang tunay mong pagkatao! End of Scene. SCENE 14 Ang Pagdakip kay Ibarra Natungo si Elias sa tahanan ni Crisostomo Ibarra. ELIAS: Tao po! Tao po! IBARRA: Elias! ELIAS: Señor Ibarra, iligtas po ninyo ang inyong sarili, umalis na kayo sa lugar na ito. IBARRA: Ano'ng ibig mong sabihin? ELIAS: May pag-aalsa pong magaganap at kayo ang palalabasing nagpasimuno nito. IBARRA: Ngunit sino ang…? ELIAS: Hindi ko po alam kung sino ang may pakana nito, Señor. IBARRA: Ano pa ba ang dapat kong gawin? ELIAS: Ihanda po ninyo ang inyong mga papeles at sunugin po ninyo ang mga ito. Magtungo kayo kahit saan-iyong hindi nila kayo masusundan. Alam ko pong mahirap ang basta-basta na lamang umalis sa bayan na ito, ngunit, wala na pong ibang paraan. IBARRA: Maraming salamat, kaibigan. Pumunta si Ibarra sa tahanan nila Kapitan Tiyago habang pinamunuan ni Padre Salvi ang dasal. Bigla silang nakarinig ng sunud-sunod na putok. Sumigaw ang Alperes sa labas. Nataranta silang lahat at nagmadaling umuwi si Ibarra at nag-empake. Bigla namang may kumalabog sa pinto. IBARRA: Sino 'yan? SARHENTO: Kami'y mga alagad ng batas! IBARRA: Bakit po- SARHENTO: Arestado ka! Sumama ka sa amin! Mahinahong sumama si Ibarra sa kanila. Bumalik si Elias sa tahanan ni Ibarra at sinunog ito at agad na umalis. Nang dumating na ang guardia civil, sunog na ang buong bahay. End of Scene. SCENE 15 Tugisan sa Lawa Isang gabi, may isang salu-salong naganap sa tahanan ni Kapitan Tiyago. Pinag-uusapan ng mga panauhin ang balita tungkol sa pagkadakip kay Crisostomo Ibarra, kasabay nito ang balitang ikakasal na si Maria Clara sa kastilang si Alfonso Linares. Ang malungkot na dalaga ay nagtungo sa Asotea at pinagmasdan ang ilog. At makalipas ang ilang sandali nakita niya ang isang bangkang paparating. MARIA CLARA: Crisostomo…? IBARRA: Mahal ko...tinulungan ako ni Elias na makatakas. MARIA CLARA: Patawarin mo ako, mahal ko. IBARRA: Hindi masama ang loob ko sa'yo. Ako ang patawarin mo...dahil kailangan ko nang lumayo sa'yo...sa lugar na ito... MARIA CLARA: Hindi. Hindi ka dapat humingi ng tawad, dahil nasisiguro ko, mag-aalinlangan ka sa akin kapag nalaman mong… IBARRA: Nalaman kong ano? MARIA CLARA: ...ang tunay kong ama ay ang kinasusuklaman mong si Padre Damaso... IBARRA: Paano- MARIA CLARA: Basta lagi mong tandaan, kahit nasaan ka man, ikaw lamang ang iibigin ko, Crisostomo. IBARRA: Paalam, Maria Clara... Umalis na si Ibarra at napaiyak na lamang si Maria Clara. IBARRA: Elias, saan ba tayo tutungo? ELIAS: Sa isang kaibigan ko sa Mandaluyong, Señor. IBARRA: At pagkatapos? ELIAS: Mamuhay po kayo nang tahimik sa ibang bansa. IBARRA: Ako lamang? Bakit hindi mo ako samahan at magturingan tayong parang magkapatid? ELIAS: Para saan pa? IBARRA: Para makabawi ako sa kasalanan ng aking mga ninuno sa inyong pamilya at sa lahat ng tulong mo. ELIAS: May paparating! Magtago kayo gamit ang mga damo. Sinundan sila at sinalubong ng mga bangkang lulan ng mga guardia civil. ELIAS: Marunong po ba kayong sumagwan? IBARRA: Oo. ELIAS: Iligtas ninyo ang inyong sarili…ililigaw ko sila. IBARRA: 'Huwag Elias, labanan natin sila- ELIAS: Magkita tayo sa Noche Buena sa tabi ng puntod ng inyong lolo. Tumalon si Elias at sa tuwing siya'y lilitaw, nakatanggap siya ng mga putok. Nabahisan ng kanyang dugo ang ilog. End of Scene. SCENE 16 Ang Paliwanag ng Pari Nakatitig ni Maria Clara sa pahayagang naglathala ng kamatayan ni Crisostomo. MARIA CLARA: Hindi!!! Hindi ito maaari...mahal ko... DAMASO: Ano'ng nangyari sa'yo, anak ko? MARIA CLARA: Masaya na po ba kayo? DAMASO: Ano'ng ibig mong sabihin- MARIA CLARA: Wala na siya. Patay na si Crisostomo. Wala na ang taong mahal ko... DAMASO: Ngunit- MARIA CLARA: Tanging si Ibarra lang ang mahal ko, walang iba. Hindi ko mahal si Alfonso…at hindi ako magpapakasal sa kanya. DAMASO: Ngunit- MARIA CLARA: Kung itutuloy n'yo pa rin ang pagpapakasal sa aming dalawa…magpapakamatay ako! DAMASO: Patawarin mo ako, iha. Patawarin mo ako…kung nanghimasok ako sa inyo ni Ibarra…sa buhay mo. Patawad, anak ko. MARIA CLARA: Magmomongha na lamang ako. DAMASO: Kung iyan ang iyong kagustuhan. Iniwan ni Maria Clara ang nakaluhod niyang ama. DAMASO: Diyos ko, ito na ba ang parusa sa lahat ng aking nagawang kasalanan? End of Scene. SCENE 17 Noche Buena Nagkitang muli sina Basilio at Sisa. BASILIO: Inay! SISA: Sino ka? BASILIO: Inay, si Basilio po, ang anak n'yo! SISA: Ha! Ha! Ha! Anak? Hindi kita anak…hindi kita kilala. Pumasok si Sisa sa libingan ng matandang kastila. BASILIO: Inay, 'wag po kayong matakot sa akin. Inay! SISA: Basilio? BASILIO: Opo inay, ako nga po. SISA: Anak ko- Biglang nawalan ng malay si Sisa. BASILIO: Inay! Inay! Bakit n'yo po ako iniwan, Inay. Inay! ELIAS: Iho… BASILIO: Sino po kayo? ELIAS: Ano'ng gusto mong gawin sa inay mo? BASILIO: Gusto ko po siyang ilibing sa sementeryo...ngunit wala po akong pera. ELIAS:Kumuha ka na lamang ng panggatong. Malapit na rin ang kamatayan ko, iho. At sa sandaling mangyari iyon, sunugin mo ang aming mga katawan hanggang sa maging abo. Pagkatapos, maghukay ka at may makikita kang kayamanan, gamitin mo ito sa iyong kinabukasan. Naiintindihan mo ba? BASILIO: Opo, ginoo. ELIAS: Mamamatay akong…hindi masisilayan…ang pagsikat ng araw...sa aking bayan. Tumingala si Elias sa langit at nawalan na ng buhay... End of Scene.
