0
Ano ang pagkakaiba ng mga humanista ng sinaunang panahon sa pagtingin ng mga iskolar ng middle ages?
Wiki User
∙ 7y ago
Dahil naniwala palagay ay sapat na kaalaman ng mga pilipino
Anonymous
Add your answer:
Earn +20 pts
Sino si desiderius erasmus?
'Prinsipe ng mga humanista". May akda ng "In praise of folly" kung saan tinaligsa niya ang hini mabuting gawa ng mga pari at karaniwang tao.
Where to submit the application form for iskolar ng Bataan?
sa inyong munisipyo ipapasa ang form including other requirements magtanong ,, sa mga staff doon.
What is the Tagalog meaning of arkeologo?
Tagalog meaning of ARKEOLOGO:Ang arkeologo ay ang mga iskolar na dalubhasa sa pag-aaral tungkol sa mga labi ng panahong hindi pa nasusulat ang kasaysayan.
Ano ang ibig sabihin ng relihiyon?
Buddhism has a history of twenty-five hundred years since it was founded by Gautama Buddha. It has been divided into many sects and denominations. Many different ideas and thoughts have been developed and it has become an all-inclusive system of human thought. It has also become so complicated that its true meaning has not been properly understood. Generally speaking, each sect has taken a favorable part of it for the sake of its own particular denominational purposes. Many texts were written in Sanskrit, Pali, Chinese and Japanese following the same dogmatic aim. Recently, many European scholars have studied Buddhism in India and China, but they have neglected the development of Buddhism in Japan which is a stronghold of present-day Buddhism. Many books concerning Japanese Buddhism have been written only for the sake of particular sects. As far as I know, English books explain Buddhism only from a certain angle and lack a complete view of it as a whole. It is the purpose of this work to show that Buddhism is a system of all-comprehensive human thought and that human thinking has been logically and consistently developed in Buddhism. August Comte once claimed that human knowledge has developed from religion to science through philosophy. As far as my experience is concerned, the reverse is true. Buddhist thought may be considered to have followed this order of human thinking; from the scientific form to the religious through the philosophic. The ultimate end of Buddhism is perfect self-realization, enlightenment. For the attainment of this purpose two basic principles are to be recognized. Firstly, the individual self must be negated. Secondly, the universal self and the oneness of all life must be affirmed. According to the scientific form of Buddhism, the individual self has no independent existence. Self exists in mutual relationship to all things, to the totality of all things and to the oneness of all life. Self-realization is achieved through the mutual understanding of the nothingness of all selves. According to philosophic Buddhism, all antagonistic selves are caused by the illusion of ignorance, and the Buddha is immanent in all things, thereby establishing the oneness of all things. Self-realization is attained through the wisdom of self-effort. According to religious Buddhism, the individual self is limited and ignorant by nature as long as it remains as an individual existence. The oneness of all life is realized only through the union of the individual self with Amida Buddha through faith. Self is ever perfectible, but it cannot be perfectly realized in this world. Self is perfectly realized only in the Pure Land through the aid of Amida Buddha. hope it can help....
How is energy from volcanoes tapped as sources of electricity?
Rebolusyong siyentipiko1. PROYEKTO SA ARALING PANLIPUNAN IPINASA KAY: Gng. Leticia M. Balanon Araling Panlipunan Teacher2.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO3.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Natuklasan ng mga Griyego ang agham na siyang nagbigay-daan upang matutunan ng mga paham ang mga tuklas ng mga sinaunang iskolar. Ang mga tuklas na ito ay nagpakilala ng bagong lupain, bagong tao, mga hayop at halaman. Ang mga ito ay naging sandigan ng pagkatuto at kaalaman. Ang mga obserbasyon ay nagdulot ng bagong katanungan at teorya. Tinanggap na lang ng mag tao ang ideya na napatunayan ng ebidensya. Ang pagbabagong ito ay kabuuang epekto ng mga tuklas ng maraming tao.4.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Nicholas Copernicus(1473-1543) -isang iskolar mula sa Poland -ayon sa kanya: "Ang daigdig ay umiikot sa kanyang axis." -teorya- pinatotohanan ang teorya ni Aristarchus noong ikatlong taon BCE -De revolutionibus orbium coelestium (On the Revolutions of the Celestial Spheres)-kanyang aklat na ipinagbawal na basahin dahil naniwala ang Simbahan na taliwas ito sa kanilang mga aral5.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Galileo Galilei (1571-1630) -pinatunayan niya ang teorya ni Copernicus - sa tulong ng telescope na kanyang naimbento, kanyang naobserbahan na ang sinag sa buwan ay reflection galing araw. -tinawag siyang erehe Kristiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa ipinag-uutos ng Kristiyano Romano -ikinulong siya hanggang sa mapilitan siyang bawiin ang kanyang teorya6.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Johannes Kepler - isang kaibigan ni Galileo -isang German; lalong nagpatibay sa teorya ni Copernicus7.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Ang Renaissance ang nagbigaydaan sa pagkakamulat ng Kanlurang Europe. Sa panahong ito, binigyangpansin ng mga tap ang masusing pagsasaliksik sa iba't-ibang bahagi ng agham tulad ng medisina, astronomiya, biology at iba pa.8.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Sir Isaac Newton -mahilig siyang sumuri sa iba't ibang bagay tulad ng bakit lumilipad angsaranggola at kung paano napatakbo ang orasang tubig. -pinagbuhusan niya ng pansin ang ideya nina Galilei at Kepler. -Calculus ; sa pamamagitan ng pagkukwenta ay nabigyan ng katwiran ang mga nangyayari sa kapaligiran ayon sa batas ng kalikasan.9.-Batas ng Grabidad (Law of Gravity)- ang bawat bagay sa daigdig ay may atraksyon sa ibang bagay, batay sa kanilang pinagsamang timbang at tayo sa pagitan nila. -napatunayan niya ang haypotesis ng mga sinaunang Griyego na ang sansinukob ay kontrolado ng mga batas ng kalikasang maaaring alamin ng tao.10.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO William Harvey -itinuring na nagpasimula ng makabagong medisina. -pinag-aralan niya ang sirkulasyon(circulation)- ang pagdaloy ng dugo sa katawan Pagsusuri: -puso- sentro sa pagkalat ng dugo sa buong katawan -binobomba ng puso ang dugo s buong katawan na dumadaan sa artery at bumalik sa pamamagitan ng vein - napag-alam din niya ang paraan ng paggrado ng dugo kapag ito ay tumataas o bumababa11.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Edward Jenner - pinasimulan niya ang paniniwala na ang bawat bahagi ng katawan ay may sariling halaga at tungkuling dapat gampanan. -ang pinakamahalagang natuklasan niya ay ang bakuna panlaban sa mga sakit - Naisip na niya kapag ang tao ay may kaunting mikrobyo sa katawan, ligtas na siya sa mga sakit na dulot nito. Dito nagsimula ang ideya ng pagbabakuna.12.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO LOUIS PASTEUR -natuklasan niya na mikrobyo - dahilan ng mga sakit na maaaring patayin ng gamot na tinawag niyang antibiotic. - nabatid din niya ang gamot sa rabies na galing sa kagat ng asong ulol *Pasteurization - proseso kung saan pinapainitan ang pagkain sa closed system at papalamigin sa isang container.13.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Dr. William Thomas Green Morton - natuklasan niya na ang paglanghap ng ether ay nakakaalis ng sakit sa pagbunot ng ngipin. *Ether - organic compounds na naglalaman ng isang pangkat maaaring umapoy na kimiko -siya ang nagpasimula ng bagong sangay ng medisina na tinawag na Anesthesiology. *Anesthesiology- sangay ng medisina nababahala sa kawalan ng pakiramdam (anesthesia) at anesthetics.14.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Wilhelm Conrad Roentgen - German physicist - siyang ang nakagawa at nakadiskobre ng electromagnetic radiation sa isang wavelength range na kung tawagin ay X-Ray15.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Pierre at Marie Curie - pinag-aralan nila ang radioactivity - nadiskobre nila ang radium at polonium (mula sa pangalan ng bansa ni Marie, Poland)16.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Charles Darwin *Teorya ng Ebolusyon - ang lahat ng kasalukuyang hayop at halaman ay nagmula sa mga unang hayop at halaman. Ang mga ito'y nabubuhay at nag-aanak ng susunod na lahing kahawig niya. *Natural Selection- naiangkop ng mga hayop at halaman ang kanilang sarili sa kapaligiran *On the Origin of Species- aklat ni Darwin tungkol sa teoryang ito.17.Teorya ng Ebolusyon ng Tao18.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Hugo de Vries -naging batayan niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito naunawaan niya ang mutation. Gregor Mendel -naging batayan rin niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito napag-alaman niya ang Law of Heredity - tinaguriang "Father of Heredity"19.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Antoine Lavoisier - siyang hinirang na "Ama ng Kemistri" -pinag-aralan niya ang resulta kapag ang isang bagay ay nasusunog: *kung metal ang nasusunog mabigat ang abo sapagkat humahalo dito ang oxygen na galing sa hangin *abo ng nasusunog na bahay ay m magaan at sumasama sa hangin. -napatunayan niya ang "chemical change" pati na ang batas ni Newton20.Wakas21.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO IPINASA NINA: Vanessa B. Turalva Jadel Kaye B. Gines Jamie Kurstein A. Bayuga Ng: III - Lithium Raymart L. Cortez
How is energy from volcanoes tapped as source as electricity?
Rebolusyong siyentipiko1. PROYEKTO SA ARALING PANLIPUNAN IPINASA KAY: Gng. Leticia M. Balanon Araling Panlipunan Teacher2.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO3.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Natuklasan ng mga Griyego ang agham na siyang nagbigay-daan upang matutunan ng mga paham ang mga tuklas ng mga sinaunang iskolar. Ang mga tuklas na ito ay nagpakilala ng bagong lupain, bagong tao, mga hayop at halaman. Ang mga ito ay naging sandigan ng pagkatuto at kaalaman. Ang mga obserbasyon ay nagdulot ng bagong katanungan at teorya. Tinanggap na lang ng mag tao ang ideya na napatunayan ng ebidensya. Ang pagbabagong ito ay kabuuang epekto ng mga tuklas ng maraming tao.4.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Nicholas Copernicus(1473-1543) -isang iskolar mula sa Poland -ayon sa kanya: "Ang daigdig ay umiikot sa kanyang axis." -teorya- pinatotohanan ang teorya ni Aristarchus noong ikatlong taon BCE -De revolutionibus orbium coelestium (On the Revolutions of the Celestial Spheres)-kanyang aklat na ipinagbawal na basahin dahil naniwala ang Simbahan na taliwas ito sa kanilang mga aral5.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Galileo Galilei (1571-1630) -pinatunayan niya ang teorya ni Copernicus - sa tulong ng telescope na kanyang naimbento, kanyang naobserbahan na ang sinag sa buwan ay reflection galing araw. -tinawag siyang erehe Kristiyanong sumusuway at ayaw manampalataya sa ipinag-uutos ng Kristiyano Romano -ikinulong siya hanggang sa mapilitan siyang bawiin ang kanyang teorya6.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Johannes Kepler - isang kaibigan ni Galileo -isang German; lalong nagpatibay sa teorya ni Copernicus7.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Ang Renaissance ang nagbigaydaan sa pagkakamulat ng Kanlurang Europe. Sa panahong ito, binigyangpansin ng mga tap ang masusing pagsasaliksik sa iba't-ibang bahagi ng agham tulad ng medisina, astronomiya, biology at iba pa.8.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Sir Isaac Newton -mahilig siyang sumuri sa iba't ibang bagay tulad ng bakit lumilipad angsaranggola at kung paano napatakbo ang orasang tubig. -pinagbuhusan niya ng pansin ang ideya nina Galilei at Kepler. -Calculus ; sa pamamagitan ng pagkukwenta ay nabigyan ng katwiran ang mga nangyayari sa kapaligiran ayon sa batas ng kalikasan.9.-Batas ng Grabidad (Law of Gravity)- ang bawat bagay sa daigdig ay may atraksyon sa ibang bagay, batay sa kanilang pinagsamang timbang at tayo sa pagitan nila. -napatunayan niya ang haypotesis ng mga sinaunang Griyego na ang sansinukob ay kontrolado ng mga batas ng kalikasang maaaring alamin ng tao.10.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO William Harvey -itinuring na nagpasimula ng makabagong medisina. -pinag-aralan niya ang sirkulasyon(circulation)- ang pagdaloy ng dugo sa katawan Pagsusuri: -puso- sentro sa pagkalat ng dugo sa buong katawan -binobomba ng puso ang dugo s buong katawan na dumadaan sa artery at bumalik sa pamamagitan ng vein - napag-alam din niya ang paraan ng paggrado ng dugo kapag ito ay tumataas o bumababa11.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Edward Jenner - pinasimulan niya ang paniniwala na ang bawat bahagi ng katawan ay may sariling halaga at tungkuling dapat gampanan. -ang pinakamahalagang natuklasan niya ay ang bakuna panlaban sa mga sakit - Naisip na niya kapag ang tao ay may kaunting mikrobyo sa katawan, ligtas na siya sa mga sakit na dulot nito. Dito nagsimula ang ideya ng pagbabakuna.12.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO LOUIS PASTEUR -natuklasan niya na mikrobyo - dahilan ng mga sakit na maaaring patayin ng gamot na tinawag niyang antibiotic. - nabatid din niya ang gamot sa rabies na galing sa kagat ng asong ulol *Pasteurization - proseso kung saan pinapainitan ang pagkain sa closed system at papalamigin sa isang container.13.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Dr. William Thomas Green Morton - natuklasan niya na ang paglanghap ng ether ay nakakaalis ng sakit sa pagbunot ng ngipin. *Ether - organic compounds na naglalaman ng isang pangkat maaaring umapoy na kimiko -siya ang nagpasimula ng bagong sangay ng medisina na tinawag na Anesthesiology. *Anesthesiology- sangay ng medisina nababahala sa kawalan ng pakiramdam (anesthesia) at anesthetics.14.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Wilhelm Conrad Roentgen - German physicist - siyang ang nakagawa at nakadiskobre ng electromagnetic radiation sa isang wavelength range na kung tawagin ay X-Ray15.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Pierre at Marie Curie - pinag-aralan nila ang radioactivity - nadiskobre nila ang radium at polonium (mula sa pangalan ng bansa ni Marie, Poland)16.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Charles Darwin *Teorya ng Ebolusyon - ang lahat ng kasalukuyang hayop at halaman ay nagmula sa mga unang hayop at halaman. Ang mga ito'y nabubuhay at nag-aanak ng susunod na lahing kahawig niya. *Natural Selection- naiangkop ng mga hayop at halaman ang kanilang sarili sa kapaligiran *On the Origin of Species- aklat ni Darwin tungkol sa teoryang ito.17.Teorya ng Ebolusyon ng Tao18.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Hugo de Vries -naging batayan niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito naunawaan niya ang mutation. Gregor Mendel -naging batayan rin niya ang prinsipyo ni Darwin at dahil dito napag-alaman niya ang Law of Heredity - tinaguriang "Father of Heredity"19.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO Antoine Lavoisier - siyang hinirang na "Ama ng Kemistri" -pinag-aralan niya ang resulta kapag ang isang bagay ay nasusunog: *kung metal ang nasusunog mabigat ang abo sapagkat humahalo dito ang oxygen na galing sa hangin *abo ng nasusunog na bahay ay m magaan at sumasama sa hangin. -napatunayan niya ang "chemical change" pati na ang batas ni Newton20.Wakas21.REBOLUSYONG SIYENTIPIKO IPINASA NINA: Vanessa B. Turalva Jadel Kaye B. Gines Jamie Kurstein A. Bayuga Ng: III - Lithium Raymart L. Cortez
Mga diksyunaryo sa araling panlipunan a to z?
Ebolusyon-ang mga pagbabagong naganap sa aspektong biyolohikal ng tao hanggang sa pagkagamit ng katalinuhang naghiwalay sa knya sa mga hayop.Enameling-pag-aaplay ng isang glass-like substance sa ibabaw o labas ng isang metal o luwag.Encyclopedie-koleksyon ng mga impormasyon tungkol sa iba't-ibang tema,particular sa agham at teknolohiya.Encyclopaedist-grupo ng mga pilosopong French na nagtulong-tulong noong ika-18 siglo upang mabuo ang Encyclopedie.Enlightenment-panahon ng kaliwaganan sa Europa noong ika-18 siglo kung saan nakabuo ang ilang mga iskolar ng mga teorya sa pilosopiya,konsepto ng pamahalaan,demokrasya at edukasyon sa modernong panahon.Ito ay tinitingnan bilang bahagi ng mas malawak na panahon na tinatawagna Age Of Reason.Cleopatra VII-ang kahuli-hulihang reyna ng Ptolemai.Ptolemy-Itinalaga niya ang kanyang sarili blng hari ng Egypt at pinasmulan ang panahong Ptolemaic.Papyrus-malatambong na halaman.Stone tablet-lapidang bato.Champollion,Jean Francois-isang French na iskolar na nakatuklas ng kahulugan ng hieroglyphics.Rosetta stone-naging susi sa pagbasa ng mga hieroglyphic ng mga Egyptian.Pok-a-Tok-Rituwal na laro ng mga OlmecJaguar-nagng simbolo ng paghahari ng mga kabihasnan ng MesoAmerica.Teotihuacan-ang katagang ito ay nangangahulugang"Tirahan ng Diyos.Quetzalcoatl-ang Feathered Serpent God;pinakamahalagang diyos ng teotihuacan.El Mirador-itinuturing na pinakamalaking sentro bago pa man sumiboy ang kadakilaan ng maya.Halach Uinic-"tunay na lalaki"Tenochttlan-nangangahulugang"lugar ng prickly pear cactus"Floatng Garden-mga artipsyal na pulo.Huitzilopochtli-ang diyos ng araw.Tlaloc-ang diyos ng ulam.Tlacaelel-isang tagapayo at heneral.Itinaguyod niya angpagsamba kay Huitzilopochtli.Cortes,Hernando-sa pagdating nia at ng mga Español sa Mexico noong 1519 natigil ang pamamayani ng mga Aztec sa Mesoamerica.Moctezuma II o Montezuma II-ang pinuno ng mga Aztec noong 1519.Lake Titicaca-lugar ng cuzco,kung saan sa hilagang-kanluran naninirahan ang isang pangkat ng mga taong tinatawag na Inca.Inca-nagagahulugang"imperyo"Tawantisuyu o Tahuantinsuyu-Ito din ang tawag sa mga imperyong Inca.Pachakuti-pinatatag niya ang lipunan nang Inca sa pamamamgitan ng pagkakaroon ng isang sentralisadong estado.Topa Yupangui-pinalawig niya ang imperyo hanggang Ecuador,hilagang Argentina,bahagi ng Bolivia at chile.Chimor o Chimu-pinaka matinding katunggali ng mga Inca sa baybayin ng Peru.Temple of the Sun-Ito ay halos nabalot sa gold plate.Huanya Capac-isa sa mga pinuno ng Inca;namatay sa isang epidemya noon 1525.Tupac Amaru-ang huling pinuo ng mga Inca;pinugutan ng ulo noon 1572.Minoan-unang kabihasnang nabo sa crete.Minos-anak ni zeus;hari ng crete.Zeus-hari ng mga diyos.Europa-isang nilalalang mula sa syriaSir Arthur Evans-nagsagawa ng apaghuhukay sa Knossos noong 1899.Homer-ang bantog na manunulat;isang bulag na makata sa nabuhay noong ikalawang siglo sa asia minor.siya ang may akda ng Iliad at Odyssey.Drainage-sistema na paagusan ng tubig sa silong.Knossos-kabisera ng kabihasnang Minoa.Pasiphae-asawa ni Minos.Theseus-ang hari ng Athens, ang nakapatay sa Minotaur.Ariadne-anak na dalaga ni Haring Minosc.Linear A-ang sisteme ng pagsulat ng mga Minoan.Linear B-ang sitemamng pagsulat ng mga Mycenean.Agamemnon-pinakatanyag na hari ng Mycenea.Schliemann,Heinrich-natuklasan niya ang mga guhong labi ng Mycenae noong dekada 1870.Troy-lungsod na matatagpuan sa Turkey malapit sa Hellespont.Achilles-isang mandirgmang Greek.Oath of Fealty-tawag sa sumpaang ito na binibigyn na lord ang vassal ng isang sagisag ng kanilang ugnayan,kadalasan ay tingkal na lupa.Chivalry-ang tawag sa alituntunin na sinusunod ng isang knight.ang salita ay hango sa salitang cheval(French para sa kabayo)at chevalier(French para sa mandirigmang nakasakay sa kabayo).Chain Mail-isang uri ng baluti na binubuo ng magkakabit na bakal upang bigyan siya ng proteksoyn sa pag-atake ng kanyang mga kalaban.Chansons De Geste-ang panitikan tungkol sa chivalry.Gottfried Von Strassburg-sinulat niya ang kalunus-lunos na pag-iibigan nina Tristan at Isolde.The Song Of Roland-ang popular na chansons de geste.Manorialism-ito ay sisteme na gumagabay sa paraan ng pagsasaka,ng buhay ng mga magbubukid at ng kanilang ugnayan sa isa't isa at sa lord ng manor.Manor-isang malaking lupaing sinasaka.Common-lugar na ginagamit bilang pastulan ng mga alagang hayop ng mga karaniwang tao.Freemen-ang mga pinalayang alipin sa kadalasan ay mga sariling lupa.Three-Field System-ang tawag sa sistema na pagtatanim na sinusunod sa manor.Kastilyo-ang tirahang lord.ito ay itinayo upang ipagtanggol ang lord laban sa kanyang mga kaaway.Keep-malaking tore.Fair-nagsilbing tagpuan ng mga mangangalakal mula sa iba't ibang bahagi ng europa.Money Changer-yaong mga nagpapali ng pera.Ford-tawarin ng ilog,tulay at dam.Fauburg-tawag sa bahagi ng bayan o lungosd sa labas ng pader.Ang ibig sabihin a sa labs ng burg o moog.Guild-tawag sa mga taong gumagawa ng pare-parehong bagay na nagsama-sama sa isang grupo.Journeyman-isang tao na nakatapos na ng kanyang pag-aaral at pagsasanay at ang ganap na manggagawang may kasanayan.Abelard,Peter-Siya ay naniniwala na katwiran at hindi pananampalataa ang dapat maging gabay ng tao sa paghahanap ng karunungan.Magnus,Albertus- ang kanyang pilosopiya ay hinubog ng pag-aaral tungkol kay Aristotle.Nanniwala sia na ang pinakakahanga-hangang karnungan ay sumibol sa Greece.Theology-ang pag-aaral tngkol sa diyos ng mga doktrina ng pananampalataya.Aquina,Thomas-sinabi na sa kanyang aklat na Summa Theologica na ma dalawang uri ng karunungan.Ang una ay nagmumula sa revelation o salita ng diyos at ito ay nalalaman sa pamamagitan ng Bibliya,tradisyon at ng simbahan.Ang pangalawa ay nagmumula sa katwiran.The Divine Comedy-ito ay sinulat ni Dante.Kwento ng sang likhang-isip na paglakbay sa impiyerno,urgatoryo at langit.The Canterbury Tales-paglalarawan ng banal na paglalakbay sa dambana ni St.Thomas Becket.Ito ay sinlat ni Geoffrey Chaucer noong huling bahagi ng ika-14 na siglo.Mystery Play-ang tampok na uri na palabas noong middle ages.ang paksa nitoay mgakwento sa Bibliya o buhay ng mga santo na ginaganap sa labas ng mga simbahan o bukas na teatro.Morality Play-ang mga actor ditto ay kumatawan sa mga birtud ng kabutihan at kasamaan.Nave-tawag sa hugis ng mga simbahang ito ay parihaba na may mataas na kisame.Apse-tawag sa isang dulo ng nave matatagpuan ang medyo pabilog na bahagi.Pyudalismo-tawag sa pamamaraan ng mga pamumuhay na walang sentralisadong pamahalaan o pamumuno kung kaya ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga panginoong maylupa na bumuo ng sari-sariling hukbon magtatanggol sa kanila.Noble-dugong bughaw.Vassal-isang taong tumatanggap ng lupa mula sa lord.Fief-ang lupang ipinagkaloob sa vassal.Homage-seremonya ng paggawad ng Fief.Declamation Concerning The False Decretals Of Constantine-akda ni Lorenzo Valla.Sa akdang ito,pinatinaan ni Valla na huwad ang dokumentong nagsasaad na nilipat ni Haring Constantine sa Santo Papa ang kapangyarihan sa pamumuno sa kanlurang bahagi ng Imp.Roman nang inilipat niya ang kabisera sa Constantinople.Montaigne,Michel de-Sa France,nagging tanyag siya dahil sa kanyang akdang Essays na nalathala noong 1580 at nagging impluwensyal sa panitikang Europeo ng modernong panahon.Eyck,Jan Van-Siya ang unang nakatuklas ng oil-painting.Anguissola,Sofonisba-mula sa Cremona na may likha ng portrait of couple.Gentileschi,Artemisia-mula sa rome na may likha ng Judith and Her Maidservant with the Head of Holofernes(1625) at Self-Portrait as the Allegory of Painting(1630).Gutenburg,Johann-ang german na nakapaglimbag ng unang aklat,isang kopya ng Bibliya.Ang naimbento niya ay tinatawag na movable type,mas modern kaysa naunang tipo.Erasmus,Desiderius-siya ang may-akda ng In Praise of Folly (1511) na itinuturing na dahilan ng paglaganap ng Renaissance bilang isang pandaigdigang Kilusan.Wycliffe,John-isang iskolar sa Oxford University(OU).Huss,John-mula sa University ofPragui sa Bohemia,isang estado ng holy roman empire.Luther,Martin-noong 1512,nakamit niya ang doktorado sa teolohiya at nagging propesor sa University of Wittenburg.Luther,Hans-ama ni Martin Luther.Isang magsasaka na nagging isang minero ng tanso.Lindermar,Margareth-ina ni Martin Luther,Galing sa isang pamilyang gitnang uri.Tetzel,Johann-isang mongheng nagpunta sa Wittenburg upang magbenta ng induluhensya noong 1517.Bourgeoisie-gitnang uri na binubuo ng mga mangangalakal.Merkantilismo-isang sistema ng pamamagitan ng pamahalaan upang itaguyod ang kayamanan at kapangyarihan ng estado.Bullionism-doktrinang nagsasaad na ang tagumpay ng bansa ay nasusukat sa dami ng mahahalagang metal sa loob ng hangganan nito.Shires-administratibong distrito na pinamumunuan ng sheriff.Sheriff-ahente ng hari.Magna Carta-ang doktrinang ito ang ginawang panuntunan at batayan ng mga English sa lahat ng usapin patungkol sa kalayaan at mga karapatan ng mga mamamayan.Duchy-mga lupa na pinamumunuan ng duke.Duke-isang uri ng noble.Lay investiture-ang pribilehiyo ng hari na magtalaga ng mga Obispo.Concordat of Worms-kompromiso sa pagitan ng simbahan at ng Haring si Henry V.Renaissance-nangangahulugang"muling pagsilang" o Rebirth;nagsimula sa Europa sa pagtatapos ng Middle Ages sa Huling bahagi ng ika-15 siglo.Humanities-ang pinag-aaralan ng mga humanist.Petrarch,Francesco-ang itinuturing na "Ama ng Huamanism"The Book Of The Courtier-isinulat ito ni Baldassare Castiglione noong 1528.Itinaguyod ng aklat na ito ang kaisipang ang ideyal na pinuno ay nararapat lamang magtaglay n pandaigdigan talent at kasanayan,mahusay sa pamumuno sa digmaan at sa palayso,at dapat maging mabuti.The Prince-akda ni Niccolo Machiavelli.Isinulat niya ito noong 1513 ngunit nalathala lamang noong 1537.Dito tinalakay niya ang ideyal na katangian ng pamumuno,na ang paggamit ng pwersa sa pamumuno ay dapat unahin kayasa paggamit ng kabutihan.Shakespear,William-ang itinuturing na pinakadakilang manunulat sa wikang ingles.Twelve Tables-ito ay batas para sa lahat,maging sa mga patrician at plebeian.ito ang ginamit upang alamin ang mga krimen at tantiyahin ang kaukulang parusa.Nakasaad ang mga karapatan ng mga mamamayan at ng pamamaraan ayon sa batas.Cicero-isang manunulat at orador na ngpahalaga sa batas.Stucco-isang semento o plaster na pinapahid na pantakip sa labas ng pader.Arch-natutuhan ng mga roman mula sa mga Etruscan na ginagamit sa mga templo,aqueduct at iba pang mga gusali.Basilica-ang gusali na ipinakilala ng mga roman.Colosseum-isang ampitheater para sa mga labanan ng mga gladiator.Tunic-kasuotang pambahay ng hanggang tuhod.Toga-isinusuot sa ibabaw ng Tunic kung sila ay lumalabas ng bahay.Stola-ang kasuotang pambahay na hanggang talampakan.Palla-inilagay sa ibabaw ng stola kapag nasa labas ng bahay.Flavius Valens-emperador ng Imperyong Roman.Hegira-pagtakas ni Muhammad.Muhammad-ayon sa kanya,siya ay nakatanggap ng banal na pagbubunyag upang sila ay maging sugo ng kaisa-isa at tunay na diyos,si Allah.Caliph-nangangahulugang deputy o kinatawan.Ummah-pamayanang Muslin.Shi'a-naniniwla na ang tanging may karapatan na maging caliph ay ang mga anak,inapo at kamag-anak ni ali.Strait of Gibraltar-sa pagpasok ng ikalawang siglo,ito at tinawid ng mga Muslim patungong Spain.
Anu ba ang mga tradisyon at kultura at damit ng india?
PananampalatayaHinduismoPangunahing lathalain: Hinduismo sa IndyaAng pananampalatayang Hinduismo ay isinilang sa Indya. Isang milenyo bago dumating si Kristo, nabuo ang relihiyong Hinduismo. Ang pangunahing diyos ng Hinduismo ay si Brahma, ang "Kaluluwa ng Daigdig". Naniniwala ang mga Hindu na maaabot ng tao ang tunay na kaligayahan kung ang kanyang kaluluwa ay sasanib kay Brahma. Ang isang nakakaaliw na paniniwala ng Hinduismo ay ang paglipat ng kaluluwa sa panibagong buhay, o ang reincarnation o reinkarnasyon. Ayon sa paniniwalang ito, ang kaluluwa ng mabuting tao ay ipinanganganak muli sa isang tao na may mas mataas na antas, samantalang ang isang masamang tao ay ipinanganganak muli sa isang mas mababang nilalang. Pagkalipas ng pagsasalin ng pagsilang at kamatayan, ang kaluluwa ng mabuting tao ay ginagantimpalaan sa pamamagitan ng pagsanib sa kaluluwa ni Brahma.Ang kilalang trinidad ng mga diyos ng Hindu ay si Brahma ang Manlilikha, Vishnu ang Tagapangalaga, at Shiva ang Tagawasak. Ang iba pang diyos nila ay sina Agni, diyos ng apoy; Indra, diyos ng bagyo; Ganesha, diyos ng elepante; Laksmi, diyosa ng magandang kapalaran; at Vasanti, diyosa ng kaligayahan o kasayahan. Lahat-lahat, ang mga Hindu ay merong humigit-kumulang sa 300 milyong diyos, na kung tawagin ay teokratik.Ang lokasyon ng Indya sa isang globo.Ang Sistemang caste ay bahagi ng Hinduismo. Ang mga tao ay hinati sa mga antas o caste, gaya ng: (1) Brahma(pari at mga iskolar), (2) Kshatriyas(maharlika at mandirigma), (3)Vaishyas (magsasaka, mangangalakal at manggagawa), at (4)Sudras (manggagawa at alipin). Ang nasa mataas na antas ay hindi pinapayagang mag-asawa o mamuhay kasama ng nasa mababang caste. Ang mga di kabilang sa anumang caste ay mga patapon, itinatawag na "untouchables". Napakahirap ng kanilang buhay sa kanilang sariling mga nayon at lungsod. Sila ang gumagawa ng pinakamababang trabaho. Hindi sila pinababayaang gumamit ng mga pampublikong paliguan, pumasok sa mga templo, o kumain sa mga pampublikong kainan dahil ang paghipo lamang sa isang "untouchable" ay pinaniniwalaang marumi para sa isang may caste.Ang banal na ilog ng mga Hindu ay ang Ilog Ganges na matatagpuan din sa Indya. Ang ilog na ito ay sinasabing may banal na tubig.BuddhismoPangunahing lathalain: BudhismoNang ika-16 na siglo B.K., isang bagong relihiyon, ang Budhismo ay itinatag ni Gautama Buddha sa Indian Peninsula na naging isang pangunahing relihiyon ng daigdig. Siya ay isang mayamang prinsipeng Hindu na naantig sa sobrang paghihirap ng masa. Hindi sang-ayon sa kaniya ang paniniwala ng mga Hindu sa caste o karmana hinahatulan ang isang tao sa isang mataas na antas habambuhay. Naniniwala siyang mas dapat tulungan ang mga mahihirap. Tinalikuran niya ang kanyang mayamang palasyo at marangyang buhay upang maging isang ermitanyo. Pagkatapos ng mahabang meditasyon, nagsimula siyang magturo ng isang bagong relihiyon at siya'y tinawag na Buddha o "ang Naliwanagan". Itinuro niya na lahat ng tao ay makaaalam ng katotohanan at makakaabot ng ganap na kaligayahan anuman ang caste.Itinuro ni Buddha ang apat na "Marangal na Katotohanan," gaya ng: (1) ang buhay ng tao ay batbat ng paghihirap; (2)ang paghihirap ng tao ay bunga ng kanyang pansariling pagnanasa; (3)mawawakasan ng tao ang kanyang paghihirap sa pamamagitan ng pagsupil sa kanyang pansariling pagnanasa; at (4) matapos masupil ang sariling pagnanasa, nararating ng tao ang tunay na nirvana (ganap na kaligayahan). Upang marating ang nirvana dapat sundin ng tao ang "Waluhang Daan" (Eightfold Path sa Ingles) na binubuo ng (1) tamang paniniwala; (2) tamang adhikain; (3) tamang pananalita; (4) tamang pag-uugali; (5) tamang paghahanap-buhay; (6) tamang pagsisikap; (7) tamang pag-alaala; at (8) tamang meditasyon.~Jasper~
Paano nagsimula ang pananakop ng amerikano sa bansang pilipinas?
Noong panahon ng pananakop ng Estados Unidos sa Pilipinas (1898-1946), ang pamahalaan ng Estados Unidos ang namamahala sa pagbibigay ng edukasyon sa Pilipinas. Makikita at mararamdaman ang epekto ng pananakop ng mga Amerikano sa Sistema ng pampublikong edukasyon na itinayo nito sa bansa. Matapos mapasakamay ng mga Amerikano ang Maynila noong Mayo 1898, sinimulan na ang pagtatatag ng mga pampublikong paaralan sa Pilipinas. Sa simula, mga sundalong Amerikano muna ang nagsilbing unang guro na kalaunan ay napalitan ng mga gurong galing sa America. Ang pinakamalaking pangkat ng mga guro ay dumating sa Pilipinas noong 1901 lulan ng barkong Thomas. Itinalaga sa Maynila at mga lalawigan ang mga gurong ito na binansagang Thomasites. Sa ilalim ng Batas bilang 74, itinatag ang Kagawaran ng Pampublikong Instruksiyon (Department of Public Instruction). Sa pamamagitan din ng batas na ito ay nabigyang-daan ang pagkakaroon sa bansa ng mga normal school at trade school tulad ng Philippine Normal School/University at ang Philippine School of Arts and Trades na kilala ngayon bilang Technological University of the Philippines. Noong 1906 nagpadala ng mga Pilipinong iskolar ang pamahalaang kolonyal sa America. Tinawag silang mga pensionado dahil tinutustusan ng pamahalaan ang kanilang pag-aaral. Marami sa kanila ang nag-aaral ng edukasyon, abogasya, medisina at inhinyeriya. Pagbalik ng mga ito sa Pilipinas, sila ang mga naging guro at propesor o kaya ay tagapaglingkod sa iba’t-ibang sangay ng pamahalaan. Noong 1907, pinalabas ng Asamblea ng Pilipinas ang Batas Gabaldon na isinulat ng mambabatas na si Isauro Gabaldon ng Nueva Ecija. Sa pamamagitan ng batas na ito, nabigyang-bisa ang pagtatayo ng dalawang pampublikong paaralan sa bawat lalawigan. Maraming estudyante ang nakapasok sa mga pampublikong paaralan dahil ito ay sapilitan. Ingles ang ginamit bilang wikang panturo. Bagama’t hindi na bago sa Pilipinas ang libre at sapilitang pagpapaaral dahil naisagawa na ito noong panahon ng mga Espanyol, mas malakas naman ang naging epekto ng programa ng mga Amerikano dahil naging mas malawak ang saklaw nito. Bukod sa matrikula, libre rin ang mga aklat, lapis at papel. Kaugnay pa nito, nagpalabas din ang mga Amerikano ng kautusan na maaring ikulong ang mga magulang na hindi pinapapasok ang kanilang mga anak sa paaralan. Dahil sa patakarang ito, lumaki ang bahagdan ng mga mamamayan na natutong bumasa at sumulat at ang wikang Ingles ay agad na naging pangunahing wika ng edukasyon at pamamahayag. Naging daan din ang edukasyon sa pagsalin ng mga kaalamang Kanluranin ukol sa pag-aalaga ng kalusugan at pagpapanatili ng kalinisan upang makaiwas sa sakit. Sa panahon din ng mga Amerikano, naitatag sa bansa ang mga pamantasan tulad ng Unibersidad ng Pilipinas noong 1908. Ito ang naging sentro ng edukasyong sekular na hindi katulad ng mga pamantasang pinatatakbo ng mga Kongregasyong Katoliko. Bukod sa simbahang Katoliko, binigyang-laya rin ng mga Amerikano ang ibang sekta ng relihiyon na makapagtatag ng mga institusyong pang-akademya. Ang halimbawa nito ay ang mga Protestante na nagtatag ng Silliman University sa Dumaguete sa isla ng Negros noong 1901. Nakapagtatag din ang mga sekular na pribadong mga pamantasan tulad ng Far Eastern University at University of Manila. Nabigyan din ng pagkakataon ang pagtatatag ng mga unibersidad para sa kababaihan tulad ng Escuela de las Señoritas na ngayon ay kilala bilang Centro Escolar University at Philippine Women’s University. Nagbibigay-daan ito sa pag-usbong ng mga babaeng propesyonal sa larangan ng medisina, abogasya at edukasyon.
Intelektwalisado na ba ang wikang filipino?
ANG INTELEKTWALISASYON NG WIKANG FILIPINOChristian George C. FranciscoKagawaran ng Filipino at Panitikanccfrancisco@mail.dasma.dlsu.edu.phLayunin ng papel na ito na ipakita ang proseso ng pagpaplanong pangwika, paraan ng pag-iistandardays, pagmomodernays, mga salik sa pag-iintelektwalays ng wika gayundin ang gamit ng wikang Filipino sa edukasyong Pilipino sa kasalukuyang panahon.Ayon kay Constantino (1996), ang wika ang siyang pangunahing instrumento ng komunikasyong panlipunan. Bilang instrumento, maaaring matamo sa pamamagitan nito ang mga instrumental at sentimental na pangangailangan ng tao. Ang wika ay behikulo para makisangkot at makibahagi ang tao sa mga gawain ng lipunan upang matamo ang mga pangangailangang ito. Samakatuwid, ang pahayag na ito ni Constantino ay nagpapatunay lamang na napakahalaga ng papel na ginagampanan ng wika sa pang-araw-araw na buhay ng tao. Gamit ang wika, nagagawa ng tao na masatisfay ang kanyang mga pangangailangan maging ito man ay pansosyal o pampersonal. Nagiging instrumento ang wika upang makisangkot ang tao sa mga nangyayari sa kanyang paligid. Dahil dito, mahalaga para sa isang tao na maging maalam siya sa kanyang wikang ginagamit upang ito ay magamit niya sa paraang tiyak at planado.Para sa mga taong aral sa wika, hindi na bago ang katawagang pagpaplanong pangwika o language planning. Sa larangang ito, tinatanaw ang mga maaaring pagpiliang wika mula sa isang komunidad para gawing estandardisado. Sentro rin ng pag-aaral ng PP ang konsyus na paggamit ng isang wika sa isang lipunan, kung saan, ito ay kinapapalooban ng pagkalap ng mga datos o informasyon upang bumuo ng desisyon kaugnay sa kung anong wika ang pinakaangkop na gagamitin sa isang lipunan (Eastman, 1982).Ang PP ay binubuo rin ng dalawang mahalagang meyjor komponent. Sa komponent na ito mahihinuha natin ang mga konkretong batayan sa maayos na pagpili ng isang wikang sasailalim sa estandardisasyon. Una, ang patakarang dapat sundin; ikalawa, pagpili ng wika kaugnay sa napagkasunduang patakaran. Ang una ay binubuo ng apat na mahahalagang salik. Ang mga ito ay ang sumusunod:FORMULASYON - Ito ang yugto ng deliberasyon at/o pagdedesisyon kaugnay sa wikang pipiliin. Mahalagang isaalang-alang dito ang layunin ng mga gagamit nito.KODIFIKASYON - Ito ang yugto kung saan nagkakaroon ng teknikal na preparasyon ang mga language academies ng napagkasunduang patakaran. Mahalaga namang tingnan dito ang pananaw, paniniwala, saloobin ng kapwa magpapatupad at tatanggap ng napagkasunduang patakaran.ELABORASYON - Ito ay pinaiiral ng ahensyang pangwika na kung saan inihahanda na ang mga materyal na kakailanganin sa pagpapalawak ng gamit ng piniling wika.IMPLEMENTASYON - Ito naman ang yugto ng pagtanaw sa epekto ng plinanong pagbabago sa wikang pinili.May inilahad pa rin si Eastman (1982) kaugnay sa paraan ng pagpili ng wika. Sa katunayan, may sampung kategorya kung saan maaaring makapamili ng isang wika na sasailalim sa estandardisasyon:1. Indigeneous Language - Wikang sinasalita ng mga sinaunang tao na nakapanirahan sa isang lugar.2. Lingua Franca - Wikang gamitin ng mga taong may magkaibang unang wika na may tiyak na layunin sa paggamit.3. Mother Tongue - Wikang naakwayr mula sa pagkabata.4. National Language - Wikang ginagamit sa politika, sosyal at kultural na pagkakakilanlan.5. Official language - Wikang ginagamit sa transaksyong pampamahalaan.6. Pidgin - (Nabuo sa pamamagitan ng paghahalu-halo ng wika) Wikang kadalasang ginagamit ng mga taong may magkaibang pinagmulang wika.7. Regional Language - Komong wika na ginagamit ng mga taong may magkaibang wikang pinagmulan na naninirahan sa isang partikular na lugar.8. Second Language - Wikang natutunan bilang karagdagan sa unang wika.9. Vernacular Language - Wika ng isang sosyal na grupo na nadomina ng ibang wika.10. World Language - Wikang ginagamit sa malawak na saklaw ng mundo.Alinman sa mga nailahad na ito ay maaaring mapagpilian o maging batayan tungo sa pag-iistandardays ng wikang napagkasunduan.Samantala, ang estandardisasyon ng wika naman o language standardization ay isang sangay ng pagpaplanong pangwika na konsern sa kaisahan sa likod ng linggwistikong pagkakaiba-iba ng mga wika. Ayon kay Eastman (1982) mula kay Haugen (1966), may proseso ang pag-iistandardays ng wika.Tungo sa pag-iistandardays ng wika, mahalagang makapamili muna ng wika, makodifay ito sa pamamagitan ng paghahanda ng teknikal na preparasyon o ng mga kagamitan (libro, ensaklopidya at iba pang mga nasusulat na materyal). Matapos nito, kinakailangan na maging malawakan ang pagpapagamit nito sa iba't ibang domeyn tulad ng: simbahan, paaralan, pamahalaan, midya at iba pa. Malaki ang papel ng domeyn sa estandardisasyon dahil ito ang susukat sa lawak ng gamit ng wika.Sa kaso naman ng modernisasyon, binigyang paliwanag ni Eastman (1982) na ito ay ang paglago ng popular na pagkakakilanlan ng isang estandardisadong pambansang wika mula sa mga gumagamit nito. Sa kabilang banda, inilahad naman sa jornal ng Komisyon ng Wikang Filipino ang dalawang yugto para masabing modernisado ang isang wika. Ang una ay tinawag na Popularly Modernized Language o PML at ang pangalawa ay ang Intellectually Modernized Language o IML. Ayon dito, ang wika ay maaaring maging moderno subalit hindi intelektwalisado. Ang wika na ginagamit sa enterteynment ay pwedeng tawaging moderno subalit hindi ito masasabing intelektwalisado, gayundin naman ang wikang ginagamit sa tabloyd ay hindi rin maaaring iklasipika na intelektwalisado. Sa kabilang banda, masasabi nating intellectually modernize ang isang wika kung ito ay nagagamit sa mga matataas na karunungan gaya ng agham, teknolohiya, negosyo, kalakalan, industriya, medisina at iba pa. Tunguhin ng dalawang yugtong ito na maintelektwalays ang wikang ginagamit ng isang partikular na lipunan.Malaki rin ang magiging ambag ng mga larangang pangwika tungo sa pagpapalakas ng intelektwalisasyon. Maaaring sumailalim ang isang wika sa mga sumusunod na larangan:Larangang pangwika na nagkokontrol (Controlling domains of language) - Ang wika at varayti ng wikang ginagamit dito ay dinidikta kapwa pasulat at pasalita. Nangangahulugan ito ng katiyakan at wastong gamit ng mga salita. Kadalasan itong ginagawa sa matataas na antas ng karunungan gaya ng: simabahan, batas, midya, paaralan, pamahalaan, industriya, negosyo, komersiyo at iba pa. Dahil nga nagiging diktador kung ano ang wikang gagamitin, nadedevelop ang isang wika tungo sa tinatatawag na estandardisado at intelektwalisado.Nagkokontrol nang bahagya sa larangang pangwika(Semi-controlling domains of language) - Ang wika at ang mga varayting ginagamit naman dito ay pasulat subalit tanging tagapakinig lamang ang mga gumagamit nito. Di-tulad ng nauna, hindi kasinghigpit ang paggamit ng wika rito. Ipinahihintulot rin nito ang pakikibahagi ng tao sa iba't ibang gawain subalit hindi kinakailangan na maging dalubhasa ang isang tao sa paggamit ng wika. Halimbawa nito ay sa relihiyon at enterteynment.Di-nagkokontrol na mga larangan ng wika(Non-controlling domains of language) - Ang wikang gamit dito ay pasalita lamang na kadalasang makikita sa tahanan at lingua franca ng isang bansa.Gayumpaman, ang salitang intelektwalisasyon ay nagdudulot pa rin ng pagkalito mula sa iba't ibang taong sangkot sa paggamit ng wika. Sa paliwanag ni Sibayan (1999), ang wika ay intelektwalisado kung ito ay nasusulat. Hindi sapat ang pasalitang paraan para masabing intelektwalisado ang isang wika. Kinakailangang ang wika ay nakapagpapalimbag ng iba't ibang balon ng karunungan (libro, ensaklopidya at iba pa) na magagamit ng tao tungo sa paglago ng kanyang kaalaman. Sa kaso ng Filipino, ani Sibayan, ang pag-iintelektwalays dito ay nararapat ifokus sa mga lawak na kumokontrol na wika o controlling domains of language, mga lawak na ayon sa kanya ay nagdidikta ng wikang inaasam at pinapaboran ng mga taong gumagamit ng wikang iyan. Halimbawa nito ay ang gamit ng wika sa mahahalagang larangan tulad sa edukasyon, pamahalaan, batas, hukuman, agham at teknolohiya, negosyo, pangkalakalan, industriya, mga propesyon na may bahaging larangan (sub domains) tulad ng medisina at abogasya, masmidya at literatura.Sa paliwanag naman nina Espiritu at Catacataca (2005), nakaankla sa pagpaplanong pangwika ang salitang intelektwalisasyon. Ito ay pumapaloob sa apat na dimensyon: seleksyon, estandardisasyon, diseminasyon at kultibasyon. Sa kultibasyon papasok ang konsepto ng intelektwalisasyon. Ani Neustupny (1970), ang kultibasyon ay isang proseso na nagmumula sa kodifikasyon ng wika tungo sa kultibasyon at elaborasyon nito. Sa kabuuan, nangangahulugan lamang na ang tanging layunin ng intelektwalisasyon ay upang magampanan ng wika ang kanyang mga tungkulin sa mga gumagamit nito.Samantala, inilahad ni Acuna (1994) na ang mga pambansang wika sa buong mundo ay maaaring iuri sa tatlo: Intellectualized languages of wider communication; confined, independent and intellectualized national languages; and developing national languages. Ang unang uri ay tumutukoy sa popular na mga internasyunal na wika gaya ng: Ingles, Pranses, Aleman at Espanyol. Ang mga wikang ito ay ginagamit bilang mga kontroling na domeyn sa paggawa (work) at iba pa. Samantala, ang ikalawang uri naman ay tumutukoy sa mga intelektwalisadong wika na saklaw lamang ang bansang pinaggagamitan nito. Ang wikang ito ay sapat na upang magamit sa lahat ng domeyn ng isang bansa. Halimbawa ng mga bansang ito ay ang Korea at Japan. At ang panghuling uri naman ay tumutukoy sa mga bansang nasa proseso pa lamang ang intelektwalisasyon ng wika gaya ng Indonesia, Malaysia at Pilipinas. Sa mga bansa kasing ito ay patuloy pa rin ang pagdevelop sa tinawag ni Sibayan na idyomang pedagojikal.Ngayon, ano naman ang hinaharap ng wikang Filipino kaugnay sa isyu ng estandardisasyon at intelektwalisasyon? Ang tanong na ito ay nagdulot ng mga kalituhan sa maraming Pilipino, kahit mga dalubwika ay patuloy na nagdedebate kung estandardisado o intelektwalisado ba ang Filipino. Kadalasang sagot na maririnig sa kanila ay ganito: Ang Filipino ay patuloy pa sa pagdevelop tungo sa estandardisasyon at intelektwalisasyon nito. Ang pahayag na ito ay totoo. Sapagkat ayon na rin sa Konstitusyon sa ilalim ng Artikulo XIV ng Seksyon 6:"Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa batay sa iba pang mga wika sa Pilipinas."Nangangahulugan lamang ito na ang Filipino ay kailangang umasa sa mga intelektwalisadong wika hindi lamang sa mga wika sa Pilipinas. Isang magandang halimbawa na nito ay ang wikang Ingles. Ang Ingles man ay umasa rin sa mga intelektwalisadong wika tulad ng Griyego, Latin at Pranses. Sa kabilang banda, tinukoy sa jornal ng KWF ang mga kadahilanan kung bakit kailangan ng Filipino na umasa sa Ingles. Narito ang mga kadahilanan:1. Halos lahat ng nakasulat na bersyon ng makabagong Filipino kabilang na iyong sa mga paaralan ay puno ng hiram na salita sa Ingles, may mga binaybay ng tulad ng sa mga orihinal at karamihan naman ay isina-Filipino ang pagbabaybay.2. Malinaw na ipinakikita sa mga pag-aaral tungkol sa mga intelektwalisadong varayti ng sinasalitang Filipino ng mga mag-aaral sa anim na pamantasan sa Metro Manila (UP, DLSU, Araneta U, PNU, PUP at PLM) na kayang talakayin ng mga mag-aaral ang kanilang mga takdang aralin sa matematika, biyolohiya at iba pa sa pamamagitan ng maramihang panghihiram sa Ingles.Sa madaling salita, para masabing intelektwalisado ang wikang Filipino, kinakailangan na magamit ito sa pagtuturo sa mga Pilipino sa halos lahat ng larangan o antas.Kung kaya, ani Espiritu at Catacataca (2005) mula kay Sibayan (1988), para maisakatuparan ito, pangunahing pangangailangan sa intelektwalisasyon ang manunulat sa kurikulum at mga teksbuk at isang idyomang pedagojikal sa Filipino. Ang idyomang pedagojikal ay ang kabuuan ng mga ginradong teksto, mga sanggunian, patnubay at iba pang mga kagamitang panturo na magagamit mula sa unang baytang sa elementarya hanggang antas tersyarya isinulat ng mga ekspertong manunulat ng mga teksbuk at kagamitang pangkurikulum at mga iskolar at mga eksperto sa pamamaraan ng pagtuturo. Kung babalikan natin ang unang pahayag ni Sibayan, ang wika ay kailangang NASUSULAT para masabing intelektwalisado ito.Gayumpaman, may apat na katangian ang isang intelektwalisadong wika. Una, aktibo, marami at malawak ang gumagamit ng wika partikular na ang pasulat na anyo kaysa pasalita. Pangalawa, ang wika ay estandardisado. Ibig sabihin, walang kalituhan kaugnay sa palabaybayan nito, nararapat na ito ay kodipikado sa mga diksyonaryo at iba pang referensiya. Pangatlo, ang wika ay nararapat na may kakayahan na maisalin sa iba pang intelektwalisadong wika. At panghuli, ang wika ay nararapat na maunlad at tanggap sa iba't ibang rejister na ang ibig sabihin ay nagagamit ito sa iba't ibang larangan o bahaging-larangan. Mahalaga ito sa konsepto ng intelektwalisasyon dahil tumutukoy ito sa lawak ng gamit ng wika.Samantala, iminungkahi naman ni Sibayan ang mga tiyak na referensiya upang masubok kung intelektwalisado ba talaga ang wikang Filipino.Nagagamit ba ang Filipino bilang pangunahing wika ng instruksyon mula sa kindergarten hanggang level pampamantasan?Ang Filipino ba ay ang pangunahing wika sa trabaho kung saan Ingles ang kasalukuyang gamit?Ang Filipino ba ay ang nais at mithiing wika ng mga Pilipino upang magamit sa kanilang sosyo-ekonomiko at intelektwal na pag-unlad?Ani Sibayan, mahirap makamit ito subalit ito ang mga katangian ng isang intelektwalisadong wika na maaring magamit bilang kontroling na domeyn ng isang bansa. Sa kasalukuyan, ang Filipino ay kinakaharap ang napakaraming problema, kung kaya, hindi maiiwasang maging mabagal ang tinatahak nitong landas tungo sa intelektwalisasyon. Ilan sa mga problema ay ang mga sumusunod:1. Kulang ang "political will" sa pag-iintelektwalays nito.2. Kulang ang suportang ibinibigay ng mga nasa industriya, komersyo, negosyo at iba pa. Ingles pa rin ang ginagamit sa mga larangang ito bilang pangunahing midyum ng komunikasyon.3. Kulang sa pondo mula sa pamahalaan kaugnay sa pagpapalawak ng gamit ng Filipino sa iba't ibang ahensiya nito gayundin ang mga sapat na treyning.4. Mismong ang akademiya ay may kakulangan tungo sa intelektwalisasyon ng Filipino. Ito ay sa apektong pagdevelop ng mga libro na naka-Filipino.5. Dagdag pa ang mismong Pangulo ng bansa na nagnanais na ibalik ang Ingles bilang pangunahing midyum ng pagtuturo. Mula ito sa kanyang EO 210 na pagpapalakas sa gamit ng Ingles.Ang mga ito ay refleksyon ng realidad na kasalukuyang kinakaharap ng wikang Filipino. Isang nakakalungkot na pangyayari dahil hindi masalamin ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang pambansang wika na siyang makapagbubuklod at magbibigkis sa isang kulturang maka-Pilipino na kakikitaan sana ng ating identidad.Isang hamon sa kasalukuyan sa mga Pilipino partikular na sa mga akademisyan kung paano ba maiintelektwalays ang wikang Filipino? May iminungkahi kaugnay rito si Sibayan.Kinakailangan ng mga tagatangkilik at tagapagpaunlad nito.Kinakailangan ng mga praktisyuner at employer na naniniwala sa epektibong gamit ng Filipino sa anyong pasulat hindi lamang sa pagtuturo gayundin sa pagkatuto.Hindi lamang sa mga disiplinang teknikal gamitin ang Filipino, bagkus, magamit ito sa iba pang disiplina.Kinakailangan ng mga pablisher na handang maglathala ng mga publikasyon sa Filipino.Kinakailangan din ng mga taong handang ponduhan ang programang pang-intelektwalisasyon.Ang Filipino ay kailangang tanggap ng nakararaming bilang ng mga Pilipino lalo na sa erya ng kontroling na domeyn ng wika.Pagkamahinahon ay higit na kailangan din. Ang Filipino ang hindi magiging ganap na intelektwalisado sa madaling panahon.Huwag magturo ng Filipino kung walang libro o materyal na nakasulat sa Filipino.Ang mga mungkahing ito na inilahad ni Sibayan ay ang mga maaaring mapagnilayan ng bawat Pilipino habang patuloy na dinidivelop ang wikang Filipino. Magsilbi sana ito gabay nating lahat tungo sa mabilis at malawakang estandardisasyon at intelektwalisasyon ng ating wika - ang wikang magsisilbing tagapagbuklod sa lahat ng mamamayan ng bansang ito tungo sa iisang mithiin makabansa.
Meron po ba keo halimbawa ng sabayang pagbigkas?
"TAO SAAN KA PATUNGO?" Sa simula'y ginawa ng Diyos ang mundo Nang may masilungan ang lilikhaing tao, Dilim ay hinawi, liwanag natamo, Masaganang lupa sa yama'y napuno. Lungkot sa daigdig ay kanyang napuna- Humugis ng tao, lalaking inuna; Inukit na kamukha't kawangis Niya Upang mamahala sa Kanyang Biyaya. Sa una'y masaya itong si Lalaki Sa huli'y nalungkot, saya ay napawi, Dakilang lumikha, nag-isip na muli, Binuhay si Evang sa tadyang pinili. Babai'y hinugot di sa paa't sa nguso Kundi nga sa tadyang malapit sa puso; Di upang sumuko kay Adang pinuno Manapa'y busugin sa kanyang pagsuyo. Iyan ang simula ng buhay ng tao- Obra-maestrang likha ng Poong totoo; Magmula sa buto ng Kanyang buto; Sa hininga't laman, ay nabuhay ito. Ngunit nang lumaon naghangad ng labis, Naipunlang bait, kagyat na napalis; Sa buyo ng sawang doo'y nakalingkis Si Eva't si Ada'y nagkasalang tikis. Babae lamang: Diyan nagsimula ang sala ng tao- Nagpasalin-salin sa anak at apo; Hangang sa lumaon, Hesus naparito, Layon ay tubusin ang sala sa mundo. Lalaki lamang: Araw ay nagdaan, panaho'y lumipas, Patuloy ang tao sa gawang taliwas, Nabubuhay itong sala ay kapilas- Anong mangyayari sa araw ng bukas? Solo: Nilalang ng Diyos ang lahat ng tao Upang sama-samang manahan sa mundo, "Kayo'y magmahalan," ani Hesu Kristo, "Sa magandang asal na mabuhay kayo." Ang tao ay tao, may puso at diwa, Kahit marupok, mayro'n ding dakila; Pilit iwawaksi ang minanang sama Maging tapat lang sa kanyang ninanasa. Yaman ay di lahat sa buhay ng tao, Mayroon pang ibang mahigit pa rito- Malinis na budhi, damdaming totoo Sa iyong sarili at mga kapwa mo. Mga nasalanta ng lindol at bagyo, Sikaping damayan kahit paano; Sa Red Cross ay mag-abuloy tayo Ng pagkain, gamut at ilang sentimo. Sa silid-aralan, dito hinahasa Kagandahang asal ni Ate at Kuya; "Magandang hapon po," mabilis na wika Kapag nasalubong ang guro't matanda Ang nais ng guro ay batang magalang Upang pagtuturo ay maging magaan, Dapat din marahil, sa puso Manahan Paggalang ng guro sa tinuturuan. Kahit sa tanggapan, sadyang sinisino Mga empleyadong doo'y tumatao; Ngiting matatamis kahit kanino Alay sa mabuti't tunay makitungo. Doon sa kalsada, matatandang patawid, Agad na sinalubong ng Boy Scout na paslit "Tayo na po, Lola," inakay na pilit "Salamat sa iyo, " ang tanging nasambit. Ang pagkamatapat, dapat ding hubugin Sa diwa't isipan ating pagyamanin; Anumang mapulot kung hidi sa atin, Huwag pagnasaan o kaya'y angkinin. Kahit na mahirap ang isang nilalang, Sa yaman ay salat, sa ligaya'y kulang, Mabuting ugaling tapat at dalisay, Yamang madadala hanggang sa 'ting hukay. Tao mang mahirap, tao ring totoo, Kahit na mabaho, tunay paring tao; Dapat na igalng kahit sang kanto Sapagkat sila rin, mayroong prinsipyo. Taong nakalimot sa mabuting asal, Walang dinirinig kahit anong aral; Mayroon namang iba sa Aklat na Banal, Doon kumukuha ng payo't pangaral. Ang tao ay tao, marupok man ito; Nilikha ng Diyos, hawig N'yang totoo; Damdami'y mula sa sariling puso, Dugong dumadaloy ay iisang dugo. Buhay na halaghag, dapat ding talikdan, Salapi, panahon, lakas, karunungan, Huwag aksayahin pagkat kailangan Sa pagpapaunlad ng sandaigdigan. Kayo ang asin ng langit, ngunit kung ang asin ay tumabang, ano ang ipampapaalat? Walang anumang kabuluhan Kundi itapon sa labas at yurakan ng tao. Ang sinumang sa abo nanggaling, Tiyak sa abo rin magbabalik. Ikaw... ako... oo, Ikaw... tayo- Saan ba tayo patutungo?
Talambuhay ni Ferdinand Marcos?
Si Ferdinand E. Marcos ang itinuturing na isa sa pinakamatalinong naging pangulo ng bansa, Hindi lamang sa temang akademiko kundi pati sa kanyang ginawa upang mapanitili niya ang sarili sa posisyon sa loob ng mahigit dalawampung taon. Siya ang Ikaanim na Pangulo ng Ikatlong Republika ng Pilipinas.Si Marcos ay isinilang noong Setyembre 11, 1917 sa Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang magulang ay sina Don Mariano R. Marcos at Donya Josefa Edralin. Apat silang magkakapatid, sila, si Dr. Pacifico, Elizabeth at Fortuna. Ang kanyang ama ay naging kongresista ng Ilocos at gobernador ng Davao. Si Donya Josefa naman ay isang dating guro sa kanilang bayan.Sa kanyang kabataan pa lamang ay kinakitaan na siya ng katalinuhan. Palagi siyang mayroong karangalang nakukuha magmula sa elementarya hanggang sa magtapos siya ng mataas na paaralan. Limang taong gulang lamang siya nang pumasok sa elementarya sa Sarrat Central School. Sa pamantasan ng Pilipinas Siya nagtapos ng Mataas ng Paaralan noong 1933. Sa pamantasan ding iyon siya kumuha ng Abogasya at nagtapos bilang Cum Laude noong Marso, 1939. Nakamit niya ang President Manuel Quezon Medal Award dahil sa kanyang Graduation Thesis.Siya ay iskolar sa buong panahon ng kanyang pag- aaral sa Pamantasan ng Pilipinas at naging kilala siya sa campus dahil sa kanyang kahusayan sa debate at pagtatalumpati. Maging sa larangan ng palakasan tulad ng swimming, boxing, at wrestling ay kinilala siya. Isa rin siyang sharpshooter sa paghawak ng baril. Siya ang nakakuha ng pinakamataas na karangalan sa Military Science and Tactics sa buong Pamantasan. Nagsulat din siya sa Philippines Collegian, ang opisyal na pahayagan ng Pamantasan ng Pilipinas.Nagri- review noon si Ferdinand para sa bar exams nang matalo ang kanyang ama sa muli nitong pagtakbo bilang kongresista. Ang tumalo dito, si Julio Nalundasan ay nabaril at namatay pagkatapos ng halalan. Si Ferdinand ang napagbintangan, at kahit pa nga isang mahusay na abogado ang nagtanggol sa kanya, nahatulan pa rin siya ng labimpitong taong pagkabilanggo.Nasa loob siya ng kulungan ng maging topnotcher sa bar exams at nang maging ganap na abugado ay hiniling niya sa Kataas- taasang Hukuman na payagansiyang ipagtanggol ang sarili sa kasong ibinintang sa kanya. Dahil sa kanyang talino at kahusayan ay pinayagan siya ng Korte Suprema. Nanalo siya at napawalang- sala. Tinanghal siyang lawyer of the year at hinangaan ng mga kapwa abogado.Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay naglingkod siya sa hukbong sandatahan ng Pilipinas. Nakasama siya sa Martsa ng Kamatayan at nakaranas ng hirap at sakit bilang bilanggo ng digmaan sa Kuta Santiago at Capas, Tarlac. Naging meydor siya bago bumalik sa sibilyang buhay.Nagsimula ang kanyang pagpasok sa pulitika nang matapos ang digmaan. Kumandidato siya sa pagka- kongresista ng Ilocos Norte at siya ay nanalo. Ang unang pinagtuunan niya ng pansin ay ang kalagayan ng mga magsasaka sa kanilang lalawigan at sa buong bansa na rin.Nang sumunod na halalan, 1953, ay muli siyang nanalong kongresista at naging assistant minority floor leader sa kongreso. Dito niya nakalapit si Daniel Romualdez na pinsan ni Imelda. Sa pamamagitan ni Daniel ay nagkakilala sila ni Imelda na naging Miss Manila (Ginang Maynila). Sinasabi na naging makulay ang pag- iibigan Nina Ferdinand at Imelda. Ikinasal sila sa Huwes noong Mayo 1, 1954. Sina dating pangulong Ramon Magsaysay ang nagging ninong nila sa kasal. Tatlo ang kanilang naging anak, sina Imee, Ferdinand Jr. at Irene.Hindi na napigil ang pag- imbulog ni Marcos sa larangan ng pulitika. Sa ikatlong pagkakataon ay nahalal siyang kongresista noong 1957 at senador naman noong1959. Noong Nobyembre 9, 1965, nanalong pangulo si Marcos at pangalawang pangulo naman si Eugenio Lopez. Natalo nila sina Diosdado Macapagal at Gerry Roxas. Umalingawngaw sa buong bansa ang kanyang slogan, "Magiging Dakilang muli ang bansang ito!"Totoo sa kanyang slogan, pinangatawanan ni Marcos ang pagbangon sa bansa mula sa mahirap na kalagayan nito. Nahaharap noon ang bansa sa malalaking suliranin tulad ng kakapusan ng salapi para sa edukasyon , tanggulang bansa, mga pagawain at para sa kalusugan. Gayunman, nakapagpagawa siya ng maraming patubig at naipalaganap sa buong bansa ang tinatawag na miracle rice.Ang mga magsasaka ay nabigyan ng mga kaalamang teknikal ukol sa modernong pagsasaka. Marami rin siyang naipagawang mga kalsada, tulay at School building. Nilabanan niya ang smuggling at sinimulan ang pakikipaglaban sa mga NPA.Nang sumapit ang sumunod na halalan noong 1969, muling nanalo si Marcos bilang pangulo at si Lopez bilang pangalawang pangulo. Ngunit sa pagkakataong ito ay unti- unti nang nawawala ang tiwala ng tao sa pamahalaan dala ng malalaking problemang kinakaharap ng bansa. Tumaas ang presyo ng langis at kasunod nito ang pagtaas ng mga bilihin. Marami ang naghirap at nagutom. Tumaas ang kriminalidad at nasangkot ang pamahalaan sa malalaking anomalya at eskandalo.Nagkaroon ng madadalas at malakihang demonstrasyon na nilahukan pati ng mga estudyante at taong simbahan. Ang pinakamadugong demonstrasyon ay naganap noong Enero 30, 1970 sa Tulay ng Mendiola.Agosto 21, 1971 ay sinuspinde ni Marcos ang Writ of Habeas Corpus upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan. Binomba kasi ang rallyista ang Partidong Liberal o Liberal Party sa Plaza Miranda noong Agosto 21, 1971 upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan sa bansa.Noong Setyembre 21, 1972 ay ibinaba ang Batas Militar (Martial Law). Marami na raw krisis ang nararanasan ng bansa tulad ng pagbomba sa Plaza Miranda, pagsabotahe at pagwasak sa mga pribado at pambansang ari- arian. Walang puknat na rally ng mga manggagawa at mga estudyante at ang pinakahuli ay ang pagtambang sa Kalihim ng Tanggulang Pambansa na si Juan Ponce Enrile.Nobyembre 19, 1972 ay natapos ang bagong Saligang Batas. Pinagtibay ito sa isang referendum noong Enero 19, 1973.Totoong nabawasan ang kriminalidad dahil sa takot ng mga mamamayan sa Batas Militar. Maraming ipinahuli at ipinabilanggo si Marcos, lalo na ang mga lumalaban sa gobyerno. Ngunit Hindi napayapa ang damdamin ng bayan. Anuman ang ipalabas ng pamahalaan tungkol sa kalagayan ng mga mamamayan sa malalaking anomalya sa gobyerno.Hindi rin nakaligtas sa mata ng mga tao ang maluhong pamumuhay ni Ginang Imaelda Marcos at ng mga anak nito. Marami ang nagsasabi na sa nararamdamang kahirapan ng bayan ay Hindi na dapat namumuhay ang Unang Ginang na tila ba ito ay nasa isang mayamang bansa.Sa panahong ito ng Batas Militar ay sumikat ang programang Bagong Lipunan.Ito ang sagot ni Marcos sa nagaganap na pagrirebelde ng mga tao. Maraming naisagawa nang mga panahong ito tulad ng pag- akit sa mga dayuhang mamumuhunan, pagsigla ng turismo sa bansa, pagtatayo ng mga impratruktura tulad ng Cultural Center of the Philippines, Folk Arts Theater, San Juanico Bridge, Philcite at iba pa. Nagkaroon na rin ng LRT na hanggang sa ngayon ay pinakikinabangan ng sambayanan at ipinagpatuloy pa ang pagpapagawa sa ibang lugar ng Kamaynilaan.Gayunman ay Hindi nawala ang takot sa mga mamamayan. Maraming mga opisyal ng pamahalaan at mga military ang kinatakutan ng mga tao adahil umabuso sa kapangyarihan. Lalong nagging mahigpit ang militar sa karapatang pantao. Ipinasara ang mga palimbagan ng diyaryo at magasin pati na ang mga istasyon ng radio at telebisyon. Wala nang maririnig sa radyo at telebisyon ay pawing mga papuri sa gobyerno.Nagkaroon ng pakunwaring wakas ang Batas Militar noong Enero 17, 1981 sa pamamagitan ng Proklamasyon 2045 na nilagdaan ni Marcos.Sa kabila ng pagtatapos ng Martial Law ay Hindi nahinto ang paglaganap ng kapangyarihan ng komunista sa bansa. Nabahala ang mga Amerikano kaya kinumbinse nila si Marcos na magdaos ng Presidential Snap Election upang Makita kung sinusuportahan pa rin ng tao ang kanyang pamahalaan. Idinaos ang halalan noong Pebrero 7, 1986 at nakalaban niya si Cory, ang asawa ng dating Senador Ninoy Aquino na Mahigpit niyang tagatuligsa.Ayon sa Comelec ay nanalo si Marcos ngunit sabilang ng Namfrel ay si Cory naman ang nanalo. Nagprotesta si Cory at tumawag ng civil disobedience. Nagsagawa naman ng kudeta sina Fidel Ramos at Juan Ponce Enrile. Nanawagan naman sa tao si Jaime Cardinal Sin kaya dumagsa ang mga tao sa EDSA na nagnanais na mapalayas si Marcos sa puwesto. At naganap ang makasaysayang People's Power na nagpatalsik kay Marcos.Si Marcos, ang kanyang pamilya at ilang miyembro ng gabinete ay dinala ng mga Amerikano sa Estados Unidos upang maiwasan ang madugong pangyayari na maaaring maganap sa pagitan ng mga tagasunod nito at ni Cory Aquino.Namatay si Marcos noong Setyembre 28, 1989 sa Makiki, Hawaii. Iniuwi sa bansa ang kanyang bangkay t inilagsak sa isang glass case crypt sa kanyang sinilangang bayan. Namatay siya sa gulang na 72.
